Yas süreci ne kadar sürmelidir? Yas tutma sürecinin bireylere ve toplumların kültürel bedellerine nazaran değişkenlik gösterdiğini tabir eden …
Yas süreci ne kadar sürmelidir?
Yas tutma sürecinin bireylere ve toplumların kültürel bedellerine nazaran değişkenlik gösterdiğini tabir eden Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Emine Yağmur Zorbozan, yas tutan bireylerin birkaç hafta içinde günlük hayatına geri dönmesinin ve birkaç ayda yoğun açısı atlatmasının beklendiğini söyledi. Zorbozan, erişkinlerde 1 yıl, çocuk ve ergenlerde 6 ay mühletten sonra yasın hala besbelli olarak kişinin günlük ömrünü ve münasebetlerini etkilemeye devam etmesinin uzamış yasa işaret ettiğini söyledi. Zorbozan, uzamış yasın profesyonel takviye alınmaz ise depresyona ya da öteki psikiyatrik hastalıklara dönüşebileceği ihtarında bulundu.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Emine Yağmur Zorbozan, yas ve yas sürecine ait değerlendirmede bulundu. Yrd. Doç. Dr. Emine Yağmur Zorbozan, yası “kişinin hayatında değerli yer tutan bir kişinin ya da objenin kaybı sonrasında gelişen; kişinin günlük ömrünü, hayata bakış açısını, toplumsal alakalarını etkileyen bir acı süreci” olarak tanımladı.
Önce inkar süreci yaşanıyor
Kayba karşı verilen birinci reaksiyonun inkar olduğunu kaydeden Yrd. Doç. Dr. Emine Yağmur Zorbozan,
“Kişinin vefatı bir müddet kabullenilemez ve kaybı ‘her yerde arama’ süreci başlar. Kaybedilen kişi güya hiç gitmemiş, her vakit olduğu yerde yaşamaya devam ediyormuş üzere algılanır. Vakitle ölen kişi ile müsabaka ihtimalinin olmadığı fark edilir ve inkâr süreci yerini üzüntüye ve kabullenişe bırakır.” dedi.
Yas süreci ne kadar sürmelidir?
Yas tutma sürecinin bireylere ve toplumların kültürel bedellerine nazaran değişkenlik gösterdiğini söz eden Yrd. Doç. Dr. Emine Yağmur Zorbozan, “Günümüzde yas tutan bireylerin birkaç hafta içinde günlük hayatına geri dönmesi, birkaç ayda yoğun ıstırabı atlatması, yaklaşık 1 yıl içinde de tekrar sağlıklı bağlar kurması ve hayata dair yeni umutlar üretmesi beklenir.” diye konuştu.
Uzamış yasa dikkat edilmeli!
Kimi vakit yas sürecinin uzayabildiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Emine Yağmur Zorbozan, “Erişkinlerde 1 yıl, çocuk ve ergenlerde 6 ay mühletten sonra yasın hala besbelli olarak kişinin günlük ömrünü ve ilgilerini etkilemeye devam etmesi, uzamış yası düşündürür. Uzamış yas şayet profesyonel dayanak alınmaz ise depresyona ya da öteki psikiyatrik hastalıklara dönüşebilir.” ihtarında bulundu.
Ölme isteği ve yalnızlaşmada ruhsal dayanak şart
Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Emine Yağmur Zorbozan, kimi durumlarda ruhsal takviyenin kaide olduğunu belirterek “Ölen kişinin akabinde ölme isteği, yalnızlaşma, ölen kişi dışında hiçbir beşerle bağ kurmak istememe, kaybedilen bireye yoğun öfke duyma, kayıptan kendini sorumlu tutma, aylar geçmesine karşın günlük aktivitelere dönememe üzere durumlarda kesinlikle ruhsal takviye gerekir. Cinayet ya da intihara bağlı ölümlerde de geride kalanların ruhsal dayanak alması çok değerlidir.” diye konuştu.
Yas süreci sağlıklı şekilde geçirilebilir
Yrd. Doç. Dr. Emine Yağmur Zorbozan, yas sürecinin en sağlıklı atlatılması için tavsiyelerini şöyle sıraladı:
“Her toplumun yas tutmak için kendi örf ve adetleri bulunur. Cenaze merasimleri, dua okutulması, yas meskenine ziyaretler, sistemli aralıklarda merasimler (yedisi, kırkı, elli ikisi üzere..) vefatı kabullenmeyi, duyguyu tabir etmeyi, ölen kişi ile ilgili yarım kalan sorunları tamamlamaya yardımcı olur. Kayba uğramış kişi en sonunda vefatın gerçekliğini kabullenir lakin yeniden de içsel olarak kaybedilen kişi ile bağlantısını devam ettirir. Bunun için sembolik yollar mevcuttur: Örneğin mezarlık ziyaretleri, vasiyetleri yerine getirme, ölen kişinin eşyalarını kullanma üzere. Sağlıklı tutulan bir yas süreci kişinin kaybedilen kişi ile bağlantısında yeni ve kalıcı bağlar kurması ile tamamlanır.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
