0-3 yaş çocuklarda sağlıklı bir uyku düzeni için 11 öneri

Bebeklerde ve çocuklarda uykuya geç dalma, gündüz kısa uykular, gece ortasında sık sık uyanma üzere uyku düzensizlikleri görülebiliyor. Anne ve babaların, 0-3 yaş ortası bebeklerde görülen uyku meselelerini dikkatli ve sabırlı bir süreçle atlatabileceklerine dikkat çeken Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Kutlu, “Bebeklere kendi başlarına uyumayı öğretirken şunu unutmamalıyız ki, ağlamaları çok doğal bir reaksiyondur. Lakin ağlarken yanlarında olup takviye verirsek, kuracağımız inanç ve sevgi bağı da bundan ziyan görmez” dedi.

Uyku bozukluğunun nedenlerinin çevresel yahut bebeğe ilişkin faktörler olabildiğini vurgulayan Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Kutlu, “Odanın ısısı (16-22 derece olmalı), nemi (yüzde 40-60 aralığında olmalı), ışık (karanlık yahut loş ışık olmalı), çarşafın katlanması, uykudan evvel çocuğun çok beslenmesi, birtakım ilaçlar (antihistaminikler, soğuk algınlığı ilaçları gibi), bebeğe bakan bireylerin uyku uygulamalarındaki tutarsızlığı, annedeki gerilim seviyesi ve gebelik periyodu depresyonu üzere nedenler çevresel faktörlerdir. Bebeğe ilişkin faktörler ise; kuru cilt (gerilir ve kaşınır), reflü, alerjik rinit, kolik, diş çıkarma, geniz eti büyümesi, uyku apnesi, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, astım, otizm, obezite ve demir eksikliği anemisi olabilir” açıklamasında bulundu.

Bebeklerde günlük uyku sistemi ay ve yaşa nazaran değişir

Bir bebeğin günlük ahenge müddetinin ay ve yaş aralığına nazaran değiştiğini hatırlatan Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Kutlu, “Yenidoğan periyodunda, şayet bebeğin fizikî bir sorunu yoksa uykularının da nizamlı olması beklenir. 5-8 ay aralığında bebekler ekseriyetle 3 gündüz uykusu yapar ve toplamda 3-3.5 saat uyurlar. Gece uykuları 10-11 saattir. 9-14 ay aralığında bebeklerin birçok gündüz 2 sefer, toplamda 2.5-3.5 saat uyur. Geceleri 10-11 saat kesintisiz uyuyabilirler. 15-18 ay aralığı, bebekler için tek gündüz uykusuna geçiş periyodudur. Ortalama 2.5-3 saat uyuyabilirler. Şayet gece uykuları da 10-11 saat olursa ülkü bir uyku tertibi oluşmuş demektir. 24 aydan sonra gündüz uykuları ortalama 2 saat olur. 2.5 yaştaki uyku mühleti gündüz 1.5-2 saat, gece kesintisiz 10-11 saattir” dedi.

Uyku eğitimine akşam başlanmalı

Birinci 4 ay boyunca bebekle bol temas halinde olmanın çok bedelli olduğunu söyleyen Dr. Esra Kutlu, “Ancak 4. aydan sonra bebeği takviyeli uyutmak hakikat değil. Bu durum, bebeğin kendi kendine uykuya geçmesini ve kesintisiz uyumasını güçleştirir. Bebekler 60-90 dakikada bir uyanabiliyor. Dayanakla yani sallayarak, emzirerek, bir arada yatarak, pışpışlayarak ve gibisi formüllerle uyutulmaya alışmış bir bebek her uyku döngüsünde birebir dayanağa muhtaçlık duyacaktır. Doğal bir odada tek başına ağlamaya bırakılan ya da kendi kendine uyumaya zorlanan bebeklerde oluşan gerilim de uykuya geçmeyi güçleştirir. Şu çok değerli ki; bebek bir an bile annesinin onu terk ettiğini hissetmemeli. Uyku eğitimini en erken 4-6. aydan sonra anne vermelidir. Birinci 3-5 gün atlatıldıktan sonra ise baba ya da bebeğin bakımına yardım edecek öbür bireyler devam edebilir. Eğitime kesinlikle akşam başlanmalı ve uygun bir yatış- kalkış saati belirlenmelidir” açıklamasında bulundu.

Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Kutlu, sağlıklı bir uyku tertibi kurmak için tekliflerde bulundu:

• Saat 18.00’den sonra heyecanlı, hareketli oyunlar, parlak ışıklar yerine; banyo, masaj, kremleme, pijama giydirme ve kitap okuma üzere uyku ritüeli oluşturmaya çalışın. Lakin gece erken yatmasını kolaylaştırmak için sabah en geç 08.00’de perdeleri açıp uyanmasını sağlayın. Bebeğin yatağında yastık dahil hiçbir şey olmamalıdır. Yastığı 2-3 yaştan sonra kullanabilir, yorgan yahut battaniye örtmek yerine uyku tulumu tercih edebilirsiniz. Gün içinde odasını 1 saat havalandırmak kıymetli. Yenidoğan için sert yaylı yatak bulamazsanız lateks yatak kullanabilirsiniz. Çarşafını gererek örtün ya da hareketle toplanmasını engellemek için lastikli çarşaflar kullanın.
• Bebeğinizi uyuttuğunuz ortamın, gece zifiri karanlığa yakın, gündüz loş olmasına dikkat edin.
• Gündüz uykularından 15-20 dakika, gece uykularındansa 30-40 dakika evvel bebeğinizi odasına geçirin. Bebeğiniz gündüz ve gece uykusunu her vakit birebir ortamda uyumalıdır. Odasını 5. aydan sonra ayırabilirsiniz. Tam bu devirde bir uyku arkadaşı edinmesini de unutmayın. Uyku arkadaşı, bebekler uykuya geçerken ellerine vermeye çalıştığımız, uykuyla özdeşleştirmesini istediğimiz yumuşak, üzerinde burun, göz, düğme üzere küçük kesimleri olmayan, yıkanabilir, tüysüz, çok büyük olmayan bir oyuncaktır.
• 1 yaş sonrasında katı besin beslenmesini, bebeğinizi yatırmadan 1 saat evvel bitirmelisiniz.
• Çocuğunuzu uykuya, konuşarak hazırlayın. Onlar bizi anlıyor.
• Ortalama 40-50 dakika bekleyin. Kararlılıkla 3-7 gün dengeli bir hal sonuç verecektir.
• Bebeğinizin çıkardığı en küçük seste yanına koşmayın, zira bebeğinizin kendi kendine uykuya dalabilme yeteneğini öğrenme talihini elinden almış olursunuz.
• Uyku döngülerini atlatırken bebeklerde minik sesler, küçük ağlamalar, sağa sola süratli dönmeler olağandır. Şayet bebeğiniz gündüz uykularından ağlayarak uyanıyorsa, hala uykusu var demektir, çabucak yataktan almayın. Gündüz uykuları yerleştikten sonra, gece uykusu için son gündüz uykusunun akabinde 3 saat beklemelisiniz.
• Uykuya dalmadan evvel yatağın içinde daima dönüp duran, birisine temas etme muhtaçlığı olan bebeklere uykudan evvel masaj yapılması, yatağına temas edebileceği yastıklar konması, uyku arkadaşı edinmesine teşvik edilmesi ve ağır battaniye kullanılması yararlı olabilir. Fakat dokunsal hassasiyeti olan bebekler yorgan ve battaniyeden rahatsız olurlar. Onlar için de bacaklarını rahat hareket ettirebilecekleri uyku tulumu kullanabilirsiniz.
• Prematürelerde uyku eğitimi verilirken tek dikkat edilmesi gereken nokta, düzeltilmiş yaşına nazaran planlama yapmak olmalıdır.
• Uyku eğitiminden verimli sonuç alamadığınızda hekiminize müşavereyi ihmal etmeyin.

Yapılmaması gerekenler:

• Bebeklerin kendi kendilerine uykuya dalmasına fırsat vermeyen tensel dokunmalar
• Sallayarak uyutmak
• Uykuya geçerken emzirmek yahut biberonla besleyerek uyutmak
• Kucakta, bebek otomobilinde uyutmak
• Sıcak bir ortamda uyutmak
• Bebeği çok giydirip uyutmak
• Bebeği uyku öncesi yorarak uykuya kolay geçeceğini düşünmek
• Bebeği gündüz çok yormak
• TV karşısında uyutmak (Televizyon karşısında uyuyan çocuklar sese alışırlar ve uykuya farkına varmadan geçerler).

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı