Türkiye’de koronavirüs gerçek ölüm sayısı 190 bini aştı

Sağlık İktisadı Uzmanı Prof. Dr. Onur Başer, yaptığı istatistiki araştırmaya nazaran, 17 Mart 2020 ile 31 Ocak 2022 tarihleri arasında koronavirüs kaynaklı mevt sayısının en az 190 bin 503 olduğunu söyledi. Bu da Türkiye’de açıklanan koronavirüs resmi vefat sayılarından iki kat daha fazla vefat gerçekleştiğini ortaya koyuyor.

MEF Üniversitesi İktisat Bölümü’nde Öğretim Üyeliği’nin yanı sıra City University of New York’da (CUNY) Sağlık İktisadı ve Davranış İktisadı dersleri veren Prof. Dr. Onur Başer, fazla mevt bilgilerini karşılaştırdığı araştırmasında Türkiye’deki belediyelerden alınan datalarla, emsal vilayetler, yaş, cinsiyet nüfus, sağlık işçisi açısından eşleştirerek Health Policy Dergisi’nde yayınlanan makalesindeki metotları kullandı. Buna nazaran, Türkiye’de Covid-19 mühletince 17 Mart 2020 ile 31 Ocak 2022 tarihleri arasında fazla ölümlerin sayısı 285 bin 755’e ulaştı. Akademik yayınlar doğrultusunda, fazla ölümlerin 3’te ikisinin koronavirüs hastası, 3’te birinin ise koronavirüs sebebiyle hastaneye gidememiş ve tedavisini erteleyen hastalar olduğu belirtiliyor. Bu hesaplama doğrultusunda, Türkiye’deki Covid-19 kaynaklı ölümlerinin toplam sayısının en az 190 bin 503 olduğu öngörülüyor. Sağlık Bakanlığı tarafından tıpkı periyotta açıklanan toplam sayısı ise 87 bin 831 idi.

Gerçek mevt sayısı iki kat fazla

Omicron varyantının Türkiye’de tespit edildiği tarih olan 1 Ocak 2022’den bu yana İstanbul’da her gün ortalama 72 fazla kişinin hayatını yitirdiğini belirten Prof. Başer, “Türkiye’de her gün 200 civarı vefat açıklanıyor, lakin bu gerçek bedelin yarısı civarında. İstanbul nüfusunun yüzde 72’sinden fazlası iki doz aşısını tamamlamış olmasına karşın yüksek vefat sayıları ile karşı karşıyayız. 31 Ocak tarihinde İstanbul’da 364 kişi vefat etti, 2017-2019 ortalaması ise 246 idi. Bu da bir gün içinde yalnızca İstanbul’da 116 insanımızı fazladan kaybettiğimizi gösteriyor. Tıpkı gün, tüm Türkiye’de Covid-19 kaynaklı 182 kişi olarak açıklanmıştı. Meğer o gün, Kahramanmaraş’ta 10, Bursa’da 13, Kocaeli’nde 21, Sakarya’da 13, Denizli’de 8 kişi fazladan vefat etmişti. Yani, Türkiye’nin yüzde 30 civarında nüfusa sahip olan kentlerinde, Türkiye’de o gün açıklanan koronavirüs vefat sayısı kadar fazladan vefat gerçekleşti” dedi.

Bölgesel farklılıklar tahlil edilmeli
Belediyelerden alınan bilgiler, İstanbul’da salgın devrinde 41 bin 378, Kahramanmaraş’ta 4 bin 202, Bursa’da 9 bin 966, Kocaeli’nde 7 bin 461, Sakarya’da 8 bin 440, Denizli’de 4 bin 234 ve Malatya’da 3 bin 57 fazla mevt olduğunu gösteriyor. Başer, kentlerdeki vefat oranları arasında uçurumlar olduğuna dikkat çekerek, “Sakarya’nın vefat oranları İstanbul’un 3 katı. Bu farkın belirli bir kısmı yaşlı nüfus oranlarındaki farklılıkla açıklansa da (İstanbul’da 60 yaş üstü nüfus 10,64, Sakarya’da 14,48), sıhhate ulaşım, sağlık kalitesindeki farklılıklar, aşılama oranlarındaki farklılıkları azaltarak oranları düşürmek mümkün. Örneğin; Malatya’da 60 yaş üstü nüfus Sakarya ile birebir olmasına karşın (14,52), fazla ölümlerde Sakarya’nın oranı Malatya’nın neredeyse iki katı. Malatya ve Sakarya’nın aşılama oranları birbirine çok yakın. Bu çeşit bölgesel farklılıkların tahlil edilip azaltılması vefat sayılarını düşürecektir” dedi.

Başer, Omicron varyantının aşılarını tam yaptıranlar arasında hafif seyrettiğini, tüm dünyada hadise sayıları artmasına karşın vefat sayılarında azalma olduğunu kaydederken, “Ancak bu tabloyu Türkiye’de göremiyoruz. Bunun birinci sebebi, Covid-19 başlangıcında vefat sayılarının 4’te birinin açıklanması. Artık yarısı açıklanıyor, doğal olarak azalmayı göremiyoruz. İkinci sebebi de yapılan aşılar arasında bilimsel makalelerle kanıtlanmış aşılar olmaması. Aşılama birçok ülkedeki üzere tesirli olsaydı, yüzde 72’si tam doz aşı olmuş İstanbul’da, Covid-19 sebebiyle günde 116 insanı kaybetmememiz gerekirdi. Milletlerarası alandaki bilimsel çevrelerce onaylanmış aşıları tam doz yaptıran İstanbulluların oranını görebilseydik ve vefat sayısını bunu baz alarak inceleyebilirsek, daha yanlışsız sonuçlara ulaşabiliriz” dedi.

Geçerli siyasetler için en kıymetli adımın dataların hakikat açıklanması olduğunu vurgulayan Başer, kelamlarını şöyle sürdürdü: “TÜİK, 2020 mevt bilgilerini 2022 yılına gelmemize karşın açıklamadı. Belediyeler, Sağlık Bakanlığı, TÜİK bilgilerini karşılaştırma imkânı var. Bilgiler şeffaf bir şekilde paylaşılmazsa, kesinlikle açık verilecektir. Bütün bilgileri organize edip algı yaratmak hem mümkün olmuyor hem de yaratılan algı ile Covid-19 hadiseleri ve vefatlar ortadan kalkmıyor.”

3 büyük kentin en sıkışık ilçeleri

İstanbul’da Esenler, Zeytinburnu, Bahçelievler, Güngören; İzmir’de Karabağlar, Konak, Aliağa, Buca; Ankara’da ise Keçiören, Mamak, Sincan Yenimahalle, Etimesgut ile Kocaeli ve Bursa’daki caddelerde taşınabilir test araçlarının faaliyete geçmesi tavsiye ediliyor. Başer, “Araştırmalarımız sıkışıklık yüzde 10 artınca, Türkiye’de yayılma suratının yüzde 6,4 arttığını gösteriyor” diye konuştu. Türkiye nüfusu baz alındığında Covid-19 birinci defa tespit edildiğinde Mart 2020 varsayımlarının 32 milyon kişinin etkileneceği ve 150 ile 600 bin arasında vefat olacağı tarafında olduğunu belirten Prof. Başer, “Biz kimseyi aşılamazsak ve tedavi uygulamazsak 600 bin kişi ölebilirdi, bu da salgının sürü bağışıklığı ile bitmesi manasına geliyordu. Kıymetli olan bu sayılara ulaşılmaması ve hastanelere yığılma olmamasıydı. Olay ve vefat sayılarını azaltmanın en kıymetli yolu, bilimsel makalelerle kanıtlanmış aşıları olmaktan ve test sayısını artırmaktan geçiyor. Mahalle ortalarında, minibüslerde dahi test merkezleri kurulabilir. Testleri vatandaşların ömür alanlarına yakınlaştırmamız gerekiyor. Artık dünyada test çeşitliliği ve sayıları arttı. Sağlık Bakanlığı özel şirketlerle laboratuvar merkezleriyle işbirliği yaparak seyyar test merkezleri kurmalı. Bugün New York’ta her 10 caddede bir taşınabilir test araçları bulunuyor”.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı