Bahar ve yaz aylarında bu besinlere dikkat

Isınan havalarla birlikte tezgahlar da renklenmeye, bahar ve yaz ayları besinleriyle dolmaya başladı. Lakin kimi bireylerin bu zerzevat ve meyvelere karşı hassaslığı olabiliyor. Bu hususa dikkat çeken İstinye Üniversitesi (İSÜ) Beslenme ve Diyetetik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aliye Özenoğlu, en çok hassaslık görülen besinlerin ise çilek, domates, mantar ve bakla olduğunu belirtiyor.

Yaza sayılı günler kaldı. Havalar yavaş yavaş ısınmaya başlamışken bahar ve yaz zerzevat meyveleri de tezgahlara gelmeye başladı. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Beslenme ve Diyetetik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aliye Özenoğlu, bahar/yaz zerzevat ve meyvelerine karşı birtakım şahısların hassaslık gösterebileceğine, bu nedenle bu yiyeceklere karşı dikkatli olmaları konusunda uyarıyor. Özenoğlu, en çok hassaslık görülen besinlerin ise çilek, domates, mantar ve bakla olduğuna dikkat çekiyor.

Hassaslık çocukluktan itibaren görülüyor

Baklaya karşı birtakım şahısların hassas olduğu biliniyor. Fakat bunun dışında pek çok zerzevat ve meyveye karşı hassaslık gösteren bireyler de var. Prof. Dr. Özenoğlu, yaz periyodu besinlerinden en fazla çilek, domates, mantar ve bakla hassaslığına rastlandığını belirtiyor. Zerzevat ve meyve duyarlılıklarının birinci defa bebeklik ve çocukluk periyodunda ortaya çıktığını söyleyen Özenoğlu, şöyle devam ediyor: “Herhangi bir besine karşı hassaslık varsa kelam konusu besinle birinci defa karşılaşıldığında yani ömrün erken periyotlarında ortaya çıkar. Ömrün erken periyotlarında bebeğin gelişimi şimdi devam etmekte olduğu için kimi besinlere karşı intolerans gösterebilir. Çilek, domates, süt, yumurta, fıstık, buğday unu üzere besinler bebeklik ve çocukluk periyodunda en sık rastlanılan besin duyarlılıklarıdır. Bu besin duyarlılıklarından kimileri bebeğin büyüme sürecinde gelişiminin tamamlanması ile büsbütün ortadan kaybolabilir ya da şiddeti giderek azalabilir. Fakat, doğumsal metabolizma bozukluğu (fenilketonüri, galaktozemi, fruktoz intoleransı, glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliği (Favizm), çölyak hastalığı gibi) kelam konusu ise bedenin kullanamadığı besinin ömür uzunluğu diyetten çıkartılması gerekir.”

Bulantı, kusma, ishal görülebilir

Rastgele bir yiyeceğe karşı hassaslığın nasıl anlaşılacağıyla ilgili de bilgi veren Özenoğlu, şunları söylüyor:

“Bebeklik periyodunda hassas olunan besinlerle birinci defa karşılaşıldığında hassaslığın çeşidine ve derecesine bağlı olarak birtakım reaksiyonlar görülür. Bu yansılar bulantı, kusma, ishal üzere sindirim sistemine ilişkin bulgular, ciltte döküntüler yahut teneffüs sistemi ile ilgili sıkıntılar halinde görülebilir. Kimi durumlarda nörölojik sisteme ilişkin bulgular da ortaya çıkabilir. Bilhassa doğumsal metabolizma hastalıkları olan fenilketonüri, galaktozemi, herediter fruktoz intoleransı üzere hastalıklarda, bedenin metabolik bozukluk nedeniyle kullanamadığı besine tekrar tekrar maruz kalması büyüme ve gelişme geriliğine neden olur. Hatalı besin ile karşılaşıldığında, bedenin göstereceği reaksiyondan kelam konusu besine karşı bir hassaslık olabileceği akla getirilmelidir. Kesin teşhis ve uygun tedavi yaklaşımı için uzman denetimi gerekir.”

Tanıya nazaran uygun diyet tedavisi planlanabilir

Prof. Dr. Özenoğlu, hassaslık konusunu bir örnekle açıklayarak, baklaya karşı hassaslığı olan birisi bilmeden bu besini yediğinde ne üzere sonuçlarla karşılaşabileceğini şöyle anlatıyor:

“Gllikoz 6 fosfat dehidrogenaz enzim eksikliği olan bir kimsenin bakla tüketmesi sonucunda kırmızı kan hücrelerinin hemoliz olması nedeniyle kanamaya eğilim artar ve anemi görülebilir. Hastalığın şiddetine (enzim eksikliğinin dercesine) nazaran bakla tüketimi sonucunda ortaya çıkabilecek reaksiyonların şiddeti de değişiklik gösterir.” Bu bahiste alınması gereken tedbirlerle ilgili de bilgi veren Özenoğlu, “Kesin teşhis, uzman değerlendirmesi ve yapılacak testlere nazaran koyulur. Tanıya nazaran uygun diyet tedavisi planlanır” diyor.