Lohusaya fizikî bakım kadar psikososyal bakım da verilmeli Bir aile için en kıymetli periyotların başında gelen doğum sonrası periyotta bakımın …
Lohusaya fizikî bakım kadar psikososyal bakım da verilmeli
Bir aile için en kıymetli periyotların başında gelen doğum sonrası periyotta bakımın değerine işaret eden uzmanlar, “lohusalık” da denilen doğumdan sonraki 6-12 haftalık devrin ailenin tüm bireyleri için özel olduğunu belirtiyor. Uzmanlar, “Lohusanın fizikî bakımının yanında psikososyal bakımının da yapılması ve bilhassa kâfi takviyesi olmayan lohusalara dayanak sağlaması postpartrum devirde aile sıhhatinin korunması için gereklidir.” ihtarında bulunuyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik kısmı Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım ve Öğretim Vazifelisi Günay Arslan,doğum sonrası bakıma ait değerlendirmede bulundu.
Lohusalık periyodu en hassas periyotlardan biridir
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım, lohusalık devrinin (puerperium) plasentanın doğumu ile başlayan ve doğum sonrası 6-12 haftayı içeren periyot olduğunu belirterek postpartum periyot olarak da isimlendirildiğini söyledi.
Aile merkezli bakım uygulanmalıdır
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım, lohusalık ya da postpartum diye isimlendirilen doğum sonu periyotta verilen bakıma doğum sonu bakım denildiğini belirterek şunları söyledi:
“Lohusalık devri ailenin tüm bireyleri için en hassas periyotlardan biridir. Lohusanın fizikî bakımının yanında psikososyal bakımının da yapılması ve bilhassa kâfi takviyesi olmayan lohusalara dayanak sağlaması postpartrum periyotta aile sıhhatinin korunması için gereklidir. Her birey ve ailenin ihtiyaçları farklı olacağı için, doğum sonrası devirde anne-baba-bebek ve var ise öteki aile bireylerinin ihtiyaçları belirlenerek kişiselleştirilmiş, aile merkezli bakım uygulanmalıdır.” dedi.
Anne-baba olmak üzere yeni rollere ahenk eğitimleri verilmeli
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım, doğum sonu bakım hizmetlerinin; lohusanın fizikî, ruhsal, biyolojik, spirütüel istikametlerinin izlenmesi, anne-baba olmak üzere yeni rollere ahengi kolaylaştıran eğitimleri ve yenidoğan sıhhatinin korunması, geliştirilmesini içeren bakım uygulamalarını kapsadığını söyledi.
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım, doğum sonu bakımın doğumun gerçekleştiği birinci anda başlayıp sonraki 42 günü kapsadığını kaydederek “Bu süreçte lohusa ile tanışma, daha evvelce tanışılıyorsa doğum sonrası bağlantı, vücut lisanının uygun kullanılması ve göz göze bağlantı kıymetlidir. Lohusaya ve yenidoğana doğum sonu ebelik bakımı verilmesi gerekmektedir.” dedi.
Kişiselleştirilmiş doğum sonu bakım doğum öncesinde başlatılmalı
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım, tesirli doğum sonu ebelik bakımında olması gerekenleri de şöyle sıraladı:
• Anne ve yenidoğanın doğum sonu bakıma inançlı ve tesirli olarak ulaşılabilmesi,
• Her bir anne için kişiselleştirilmiş bakım uygulanması,
• Şahsileştirilmiş doğum sonu bakımın, doğum öncesi yahut doğumdan çabucak sonra başlatılması,
• Bayanlara kendi doğum tecrübeleri hakkında konuşma imkanının sağlanması,
• Bayanlara, kendi ve yenidoğanlarının uygunluk halini ve sıhhatlerinin devamı için kendilerini tanımalarının sağlanması,
• Annenin ve yenidoğanın sağlık durumuna, güzellik haline nazaran hastanede kalma müddetinin belirlenmesi gerekmektedir.
Aile üyelerinin psikososyal ahenginin sağlanması önemli
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım, bu periyotta ebelik bakımının çok değerli olduğunu vurgulayarak “Doğum sonu devirde yaşanabilecek meseleler değerlendirilmeli ve anne ve yenidoğana yönelik fizikî ve ruhsal bakımların sağlanması, komplikasyonların önlenmesi, aile üyelerinin bu yeni duruma psikososyal ahenginin sağlanması, sıhhatin uygunlaştırılması ve tekliflerde bulunulabilmesi için doğum sonrası ebelik bakımı çok değerlidir.” dedi.
42 günlük müddette lohusa izlemi yapılmalı
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım, lohusalık periyodunda izlemenin ehemmiyetini vurgulayarak “Doğum sonrası birinci 42 gün müddetince her lohusanın izleminin yapılması, komplikasyonlara karşı korunması, erken teşhis ve tedavisinin sağlanması, gerektiğinde sevk edilmesi ve annenin ilgili hususlarda bilgilendirilmesi hedefi ile Sağlık Bakanlığı Doğum Sonu Bakım Rehberi geliştirilmiştir. Bu rehbere nazaran hastanede 3, konutta 3 olmak üzere toplam 6 lohusa ziyareti ve olağan doğumlarda 24 saat sezaryen doğumlarda ise 48 saat hastanede yatış verilerek yakın tabip ile doğum sonu idaresi planlanmıştır. Doğum Sonrası Bakım rehberi; hayat bulgularının izlemi, kanama takibi, genel durum incelenmesi, laboratuvar testlerinin izlemi, yenidoğan bakımı hakkında bilgi verme (besleme/emzirme eğitimi) ve sağlıklı davranışlardan sapma durumunda müdahale etme üzere uygulamaları içermektedir.”dedi.
Dr. Öğretim Üyesi Ayça Demir Yıldırım, doğum sonu bakım konusunda dikkat edilmesi gereken noktalara da işaret ederek “Doğum sonrası bakım içerisinde her bayanın tehlike işaretleri değerlendirilmeleri yapılmalı ve annenin ve yenidoğanın sıhhatinin bozulma işaretleri âlâ bir şekilde değerlendirilmelidir. Rastgele bir komplikasyon durumunda acil obstetrik bakım uygulamalarının ebeler tarafından yapılması hayati bir ehemmiyete sahiptir. Bunların yanında kültüre dayalı bakım modellerinin doğum sonu bakım sırasında dikkatle ele alınmalıdır.” ikazında bulundu.
Yenidoğan bakımında bu noktalara dikkat edilmeli!
Öğretim Vazifelisi Günay Arslan ise doğum sonu bakımının içerisindeki yenidoğan bakımının da aşağıdaki süreçleri içerdiğini söyledi. Arslan, şunları söyledi:
“Yenidoğanın doğum sonrası en az 48 saat sonra taburculuğunun yapılması ve taburculuk eğitiminin verilmesi,
Doğum ile birlikte anne bebek bağlanmasının birinci adımının atılması için tensel temasın uygulanması, bu gayeyle; annenin göğsüne yenidoğanın konulması,
Kolostrum dediğimiz ve yenidoğan için eşşiz bir besin eseri olan birinci gelen anne sütünün, doğum ile birlikte başlayan birinci 20 dk. içerisinde yenidoğanın almasının sağlanması,
Bebek 2-3 kat ince giydirilmeli
Yenidoğanın ısısını korunması, bu maksatla bir adet kalın kıyafet yerine mevsim, oda ısısı üzere durumlara bağlı olarak; 2-3 kat, ince, pamuklu, yumuşak tüy çıkarmayan, kolay giydirilip çıkarılan kıyafetlerin giydirilmesi,
Yenidoğanın baş, ayak ve ellerinin birinci üşüyeceği yerler olduğunu söylemek ve yenidoğanın başını, ayak ve ellerinin de ayrıyeten giydirilmesinin sağlanması,
Sarılık ve kan şekeri düşüklüğüne dikkat edilmeli
Hiperbilirübinemi dediğimiz; sarılık ve hipoglisemi dediğimiz; kan şekeri düşüklüğünü önlemek için bebeğin en az 2 saatte bir beslenmesinin sağlanması, besleme ve emzirme eğitiminin verilmesi,
Gün içerisinde 15-30 dk. aralığında süren kanguru bakımını yapılması, kanguru bakımının anne yahut baba ile çıplak cilt üzerine yenidoğanın konulması ile bebek-ebeveyn bağlanmasını sağladığı ve güçlendirdiğinin bilgisinin verilmesi,
Oda ısısının 22-24 derecede tutulması,
Göbekbağı düştükten sonra banyo yapılmalı
Bebek altı bezini değiştirirken umblkal kord dediğimiz göbek bağının üzerine gelmemesi, dışkı nın göbek bağına enfekte etmesini önlemek emeliyle alt bezin değişimi sırasında göbek bağının altından bağlanması ve uzun mühlet tutmamak için izlemin sağlanması,
Yenidoğan banyosunun göbek bağı düştükten sonra (ortalama 3-10 gün denilebilir) yapılabileceği ve banyo yapılacak su ısısının 36-37 derece olması,
Yenidoğanın; yüksek ısı, gürültü ve ışıktan muhafazası,
Bebek arabası ve taşıma koltuklarının güvenliği üzere eğitimlerin verilmesini içerir.
Doğum sonu eğitimler sık sık tekrarlanır ve ebeveynlerden geri dönüş alınır. Sırasıyla yenidoğan taramaları hangi günlerde yapılacağı, bağışıklama süreci anlatılır ve izlemler aralıkları açılarak devam eder.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
