Küresel iklim krizi orman yangınlarının sıklığını artırıyor Yüksek hava sıcaklıklarının tesiriyle bir arada orman yangınlarının artma …
Küresel iklim krizi orman yangınlarının sıklığını artırıyor
Yüksek hava sıcaklıklarının tesiriyle bir arada orman yangınlarının artma ihtimalinin olduğunu belirten uzmanlar, alınması gereken önlemlere dikkat çekiyor. Son yıllarda yaşanan iklim krizi ile birlikte sıcaklıkların yükselmesi, kuraklığın artması, sıcak dalgaları üzere meteorolojik ve iklimsel şartlar orman yangınlarının sıklığını ve maruz kalan bölgelerin sayısını artırdığını kaydeden uzmanlar, orman yangınlarına birinci müdahalenin ehemmiyetini vurguluyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Etraf Sıhhati – Acil Durum ve Afet İdaresi Kısım Lideri Öğretim Vazifelisi Tuğçe Yılmaz Karan, orman yangınları ve alınması gereken tedbirlere ait değerlendirmede bulundu.
Orman yangınlarının pek çok sebebi var
Orman yangınlarının çıkış nedenlerine değinen Karan, “Havadaki oksijen, sıcaklık ve yakıt olarak isimlendirilen orman tabanında bulunan otsu ya da ince yanıcı gereçlerin muhakkak bir oranda bir ortaya gelerek yanma tepkisi vermesi ile başlamaktadır. Son yıllarda yaşanan iklim krizi ile birlikte sıcaklıkların yükselmesi, kuraklığın artması, sıcak dalgaları üzere meteorolojik ve iklimsel şartlar orman yangınlarının sıklığını ve maruz kalan bölgelerin sayısını da maalesef arttırmaktadır.” diye konuştu.
Orman yangınları etraf meselelerine yol açıyor
Orman yangınlarının doğal yaşama ve yaban hayvanlarına öldürücü tesirde bulunduğu üzere, hayat alanlarının tahrip olmasına ve göçlere de sebep olduğuna dikkat çeken Tuğçe Yılmaz Karan, şunları söyledi:
“Orman yangınları yalnızca orman alanlarına ziyan vermekle kalmayıp, orman eserleri üretimini etkilemekte birebir vakitte erozyon, kütle kaybı, su kaynaklarının bozulması, hava kirliliği, çölleşme, sel, heyelan, çığ üzere felaketlere neden olarak ekolojik dengeyi etkilemektedir. Orman yangınları hava kalitesini olumsuz tarafta etkileyerek atmosferde zehirli gazlar ve dumanların yayılmasına neden olurken bu yayılmanın sonucunda karbon salınımı artışına bağlı olarak global iklim sistemleri etkilenmektedir. Ormanlık alanların yakını ve etrafındaki yerleşim yerleri de yangından etkilenmekte ve bu durum insanların konutlarını kaybetmesine, fizikî ve ruhsal sıhhatlerinin etkilenmesine neden olmaktadır.
Patlamalar kıymetli riskler oluşturabilir
Orman yangınlarında ormana yakın yerleşim alanlarının etkilenmesinin yanı sıra değerli olan bir alan da orman yakınlarında bulunan sanayi kuruluşları, elektrik santralleri (termik, nükleer vb) üzere riskli yerlerdir. Yanıcı ve patlayıcı unsurlar içeren bu cins yerlerde yangının oluşturacağı tesirlere ek olarak patlamalar ve buralardaki kimyasal hususların etrafa yayılması kelam konusu olabilecektir. Patlama nedeniyle insan ve etraf üzerinde oluşacak ziyan, ayrıyeten her bir kimyasal yahut radyoaktif unsurun kendi oluşturacağı sağlık tesirleri yangının oluşturduğu zararın katlanarak artmasına neden olacaktır.”
Orman yangınlarının önlenmesine ait farkındalık çalışmaları yapılmalı
Orman yangınlarının engellenmesi çok sıkıntı fakat evvelden alınacak çeşitli tedbirlerle risk azaltması yapılabileceğini kaydeden Karan, “Orman ile iç içe olan bölgelerde orman yangınları ile farkındalık çalışmaları yapılarak hem yangın öncesinde hem de yangın esnasında ve sonrasında yapılabilecekler konusunda eğitimler verilmelidir. Ek olarak orman içinde bulunan yol, güç nakil sınırı, çöplük, turizm tesisi, madenler üzere çeşitli tesisler yangın öncesi periyotlarda kesinlikle denetlenmeli ve buralardaki işçi eğitilmelidir.” diye konuştu.
Yangın risk değerlendirmesi yapılmal
Yangın riskinin yüksek olduğu vakitlerde ihtarlar yapılması, ormanlara giriş çıkışın yasaklanması ve bu yasağın denetlenmesinin de tesirli bir tedbir olacağını kaydeden Tuğçe Yılmaz Karan, “Ayrıca ormanlardan verilecek yeni müsaadeler de kesinlikle yangın risk değerlendirmesi yapılmalı ve yüksek riskli tesislere ormanlara ve hatta yakın bölgelerine bile müsaade verilmemelidir. Müsaade verilmiş olan tesislerde ve mevcut yerleşim alanlarında orman ile konutlar ve tesisler arasında ağaçsız bir tampon alan oluşturulması, bunların bahçelerindeki yangın şiddetini arttıracak bitki örtüsü ya da patlayıcı/yanıcı unsurların uzaklaştırılması sağlanmalıdır.” dedi.
Vatandaşların da sorumlulukları bulunuyor
Orman yangınlarının önlenmesinde vatandaşlara da değerli sorumluluklar düştüğünü kaydeden Karan, “Orman yangınlarında vatandaşların sorumluluk şuuru ile hareket edebilmeleri çok kıymetlidir. Yangını söndürmek için kullanılan prosedürler ve yangın söndürücü unsurlar hakkında bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı ve vatandaşların da bu bilinçlendirme çalışmalarına iştirak sağlamaları gerekmektedir. Yangın esnasında birinci müdahaleyi yapabilmek çok kıymet arz etmektedir. Bazen yangın söndürme gruplarının yangının çıktığı alana ulaşmaları vakit alabilmektedir. Bu nedenle yangın söndürme grupları gelene kadar vatandaşların yangına birinci müdahaleyi yapabilmeleri hayli kıymetlidir. Birinci müdahaleyi yapabilmek, yangının yayılmasını engelleyebilmek ismine yapılacak olan tüm süreçlerin yanlışsız şekilde yapılması gerekmektedir. Bu gerçek adımların yapılabilmesi içinde bilinçlendirme çalışmalarının yapılması ve bu bilinçlendirme çalışmalarına iştirak sağlanması gerekmektedir.” diye konuştu.
Müdahale gruplarına yanlışsız bilgi verilmesi önemli
Yangının birinci etabında vatandaşların müdahale takımlarını arayıp bilgi vermesinin yapılacak birinci adımlardan biri olduğunu kaydeden Karan, şunları söyledi:
“112 aranarak olayın gerçekleştiği yerin tam koordinatları ve gerekli bilgilerin çok net ve düzgün şekilde verilmesi, müdahale grubunun vakit kaybetmeden gelebilmesi ismine çok kıymetlidir. Bu birinci adımdan sonra takımlar gelinceye kadar mümkünse yangını söndürmek için eldeki mevcut imkanlardan yararlanılmalıdır. Bunlar yapılırken vatandaşlar kendilerini ve diğerlerini tehlikeye atmamalıdır. Maruziyet yaşayan herkes, gözlerde yanma, burun akıntısı, öksürük, balgam, hırıltı ve nefes almada zorluk üzere problemler yaşayabilir. Bunları engellemek ya da en aza indirebilmek için ağız, burun kapalı şekilde müdahale etmek tekrar epeyce kıymetlidir. Ayrıyeten orman yangınlarıyla uğraşta misyon yapan gönüllüler bulunmaktadır ve bununla ilgili Orman Yangınlarıyla Uğraşta Vazife Yapan Gönüllüler Hakkında Yönetmelikadıyla yönetmelik bulunmaktadır. Gönüllülük aslına dayanan bu yapı ile ilgili tüm hususlar yönetmelikte açıkça yazmaktadır. Vatandaşlarımızın gönüllülük aslına dayanan bu yapıyla ilgili bilgi sahibi olmaları ve bu yapıya katılmaları hayli değerlidir.”
Yangın anında ne yapılmalıdır?
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Etraf Sıhhati – Acil Durum ve Afet İdaresi Kısım Lideri Öğretim Vazifelisi Tuğçe Yılmaz Karan, yangın anında yapılması gerekenlere de değinerek kelamlarını şöyle tamamladı:
“Yangın, her an karşılaşılabilecek olaylardan bir adedidir. En muteber alanlarda bile birtakım durumlarda yangın meydana gelmesi kelam konusu olabilir. Bu nedenle her vakit yangına karşı önlemli olmak gerekmektedir. Yangın durumu kelam konusu olduğunda öncelikle sakin kalınmalı ve ortamdaki öbür insanların da paniğe kapılmaları önlenmelidir. Bu esnada panik yaratmak ve insanları korkutmak, çok önemli sonuçlar doğurabilir. Yangın söndürücüler ile müdahale edilerek yangının ilerlemesinin durdurulmaya çalışılması gerekir. Yangın ile karşı karşıya kalındığında yangının ilerlediği alana gerçek ulaşarak bu noktaları ıslatmak da epeyce değerlidir.
Islanan yer, yangını engelleyici özelliğe sahiptir ve yangının ilerlemesini önler. Yangının ilerleyeceği taraf genelde açık alanlar için rüzgârın estiği istikamet olarak hesaplanabilir. Yangınlarda erken müdahaleyi sağlayan yangın tüpleri her daim büyük ehemmiyet taşır. Büyük çaplı yangınlar itfaiye hizmetleri tarafından söndürülürken şayet donanımlı bir yangın tüpüne sahip olunursa, küçük yangınlarda vakit kaybetmeden söndürme çalışması yaparak büyük hasarlardan kurtulmak mümkün olmaktadır.
Yangına birinci müdahale orman çalışanlarınca yapılmalıdır
Yangına birinci müdahale, orman çalışanları tarafından yapılmalıdır. Lakin gruplar gelene kadar eğitim alan vatandaşlar tarafından ve orman yangınlarıyla gayrette misyon yapan gönüllüler de müdahale yapılabilir. Sonrasında orman çalışanları ve itfaiye erleri ve orman yangınlarıyla çabada görev yapan gönüllüler yangına müdahale etmeleri gerekmektedir.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
