İlerleyici bir hastalık olan kireçlenme, bilhassa 50 yaş üzerinde daha sık görülüyor. Eklemlerde ağrı ve hareket kısıtlılığına sebep olan diz …
İlerleyici bir hastalık olan kireçlenme, bilhassa 50 yaş üzerinde daha sık görülüyor. Eklemlerde ağrı ve hareket kısıtlılığına sebep olan diz kireçlenmesi, kişinin ömür konforunu azalmasına yol açıyor. Bayanlarda daha çok izlenen eklem kireçlenmesinde çağımızın vebası obezite değerli bir rol oynuyor. Gerekli tetkiklerle tanısı konulan diz kireçlenmesinin tedavisi ise kliniği uygun olan hastalarda yarım-kısmi olarak da bilinen unikondiler diz protezi cerrahisi ile gerçekleştirilebiliyor. Yüksek hasta konforu ve günlük yaşama daha erken dönebilme üzere avantajları bulunan unikondiler diz protezi cerrahisinden sonra çoklukla kişinin fizik tedavi görmesine de gerek kalmıyor. Memorial Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ali Turgay Çavuşoğlu, diz kireçlenmesi ve yarım- kısmi (unikondiler) diz protezi cerrahisi ile ilgili bilgi verdi.
50 yaş üzeri şahıslarda daha çok görülür
Kireçlenme, eklem kıkırdaklarının çeşitli sebeplerle kalıcı olarak ziyan görmesidir. İlerleyici bir hastalık olan kireçlenme, eklemlerde önemli ağrı ve hareket zorluğu yaşanmasına sebep olmaktadır. Ekseriyetle 50 yaş ve üzeri yaş kümesinde yani 4. ve 5. dekat denilen vakitlerde görülen kireçlenme daha az olarak genç yaş kümesinde da izlenebilmektedir. Kilo fazlalığı ve obezitenin hastalığın oluşmasında ve süratli bir şekilde ilerlemesinde kıymetli bir rolü bulunurken, hastalarda bilhassa ilerleyen devirlerde besbelli bir şekilde yürüme zahmeti ve bacaklarda çarpılmalar görülmektedir.
Obezite kireçlenmenin en değerli nedenlerinden biridir
Ailesel yatkınlığın kireçlenme oluşmasında rolü bulunmaktadır. Fakat günümüz dünyasında çağın vebası olarak nitelendirilen obezite sorunu kireçlenmenin en değerli faktörlerinden birini oluşturmaktadır. Geçirilmiş kazalar, yanılgılı ameliyatlar, çok mesleksel ve sportif aktiviteler ve romatizmal hastalıklar bu hastalığın ana nedenlerini oluşturur.
Dinlenme ile geçmeyen ağrı hastalığın ilerlediğini gösterir
Kireçlenme rahatsızlığında en değerli belirtiyi dizlerde ortaya çıkan ağrı oluşturur. Hastalığın erken devirlerinde bu ağrı katlanabilir, hafif ve orta ara olmakta; istirahat ile kolay kolay geçmekte iken hastalık ilerledikçe ağrının ölçüsü ve müddeti uzamaktadır. Ayrıyeten dinlenmeye de daha az olumlu karşılık vermektedir. Bir öbür semptom ise dizin önden bakıldığında içe yahut dışa yanlışsız eğilmesidir (çarpılma). Bu bulgu hastalığın önemli olarak ilerlediğini ortaya koymaktadır. Bilhassa gece uykudan uyandıran ağrı bu hastalığın en ileri evreye ulaştığı konusunda kişiyi uyarır. Dizlerde şişlik hali giderek artarken, yürüme arasının azalması, dizlerden krepitasyon denilen çıtırtı seslerinin gelmesi ve kolay hareketlerde dizlerde su toplanarak ödem oluşması da başka bulgular arasında yer alır.
Kadınlar risk kümesinde
50 yaş üstü bayan hastalarda oransal olarak daha fazla görülen kireçlenme, obez toplumlarda daha yaygındır. Bölgesel olarak ülkemizde daha az görülmesi ile birlikte bilhassa Akdeniz coğrafyasında eklem kıkırdaklarında kireçlenme izlenme sıklığı artmaktadır. Obezite, genetik geçiş, bedensel çok aktivite, geçirilmiş kazalar ve ameliyatlar bu hastalığın risk faktörlerini oluşturmaktadır.
Yarım protez cerrahisi hastalık ilerlemeden yapılmalı
Kireçlenmenin tanısı dikkatli bir hasta muayenesini takiben kolay röntgen tetkikleri ile büyük oranda konulur. Fakat gerekli olan durumlarda bilgisayarlı tomografi ve MR incelemeleri ile de teşhis doğrulanır. Tedavi seçeneklerinden biri olan unikondiler diz protezi (yarım diz protezi) cerrahisi, kireçlenme hastalığının orta ve orta-ileri periyotlarında, yalnızca dizin bozulan kısmına cerrahi olarak müdahale edildiği ve şimdi bozulmayan kısımlarına dokunulmadan uygulanan bir cerrahi tedavi usulüdür. Halk arasında kısmi ya da küçük protez olarak da bilinen bu formülün avantajlarından faydalanabilmek için hastalığın çok ileri evreye gelmeden uygulanması gerekmektedir.
Pek çok hastada operasyon sonrası fizik tedaviye gerek duyulmuyor
Spinal (belden uyuşturma) ya da genel anestezi altında uygulanan unikondiler (yarım-kısmi) diz protez süreci, total (tüm) proteze nazaran daha küçük kesi açılarak ve daha az dokuya müdahale edilerek yapılan daha küçük (minör) bir cerrahi teşebbüstür. Bu cerrahide dizin yalnızca ziyan görmüş bölgesi protez ile yenilenerek tamirat yapılır. Ortalama 45 dakika süren bu operasyon, total diz protezine nazaran daha az kan kaybı, daha az enfeksiyon riski, günlük yaşama daha erken devirde dönebilme ve pek çok hastada ek bir fizik tedavi sürecine gerek duyulmaması üzere avantajlar sağlamaktadır. Olağan diz protezleri ile birebir seviyede muvaffakiyet oranına sahip olan kısmi –yarım (unikondiler) diz protez sürecinin ameliyat sonrası komplikasyon oranı da daha düşük olmaktadır.
Unikondiler protezler epeyce uzun vadeli kullanılabiliyor
2-3 gün içerisinde taburcu olabilecek seviyeye ulaşan hastalar 10. günden sonra yürüteç dayanağı olmadan bağımsız bir şekilde yürüyebilmektedir. Çoklukla olağan diz protezleri ile misal kullanım mühleti bulunan unikondiler (kısmi- yarım) protezler, sonrasında olağan total protezler ile yenilenebilmektedir. Bu sayede olağan diz protezi kullanım müddetleri ikiye katlanarak , 25 – 30 yıllara ulaşılabilmektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
