‘Kutuplaşma bir ortada yaşamamızı engelleyen global bir sorun’ Türkiye’de Kutuplaşmayı Azaltmaya Yönelik Stratejiler ve Araçlar Projesi’nin …
‘Kutuplaşma bir ortada yaşamamızı engelleyen global bir sorun’
Türkiye’de Kutuplaşmayı Azaltmaya Yönelik Stratejiler ve Araçlar Projesi’nin (TurkuazLab) “Kutuplaşmayı Aşmanın Yolları: Tecrübeler ve Arayışlar” başlıklı kapanış konferansı, İstanbul Bilgi Üniversitesi santralistanbul Kampüsü’nde gerçekleşti. Projenin sonuçlarının açıklandığı konferansta kutuplaşmanın eğitim, medya, sanat ve sivil toplum üzere farklı alanlardaki yansımaları ve tahlil teklifleri tartışıldı
Türkiye’de Kutuplaşmayı Azaltmaya Yönelik Stratejiler ve Araçlar Projesi’nin (TurkuazLab) sonuçlarının tartışıldığı, “Kutuplaşmayı Aşmanın Yolları: Tecrübeler ve Arayışlar” başlıklı konferans dün İstanbul Bilgi Üniversitesi santralistanbul Kampüsü’nde düzenlendi. 2020’nin Mart ayında başlayan TurkuazLab Projesi Marshall Fonu (GMF) ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (BİLGİ-Göç) işbirliğinde, İsveç Memleketler arası Kalkınma İşbirliği Ajansı’nın (SIDA) finansal takviyesi ile yürütülüyor.
TurkuazLab Projesi, Türkiye toplumunda kutuplaşma ve bunun verdiği ziyanlar hakkında farkındalık yaratmayı; Türkiye’de insan hakları, toplumsal ahenk ve ötekine hürmetin hâkim olduğu bir ekosisteme katkı sağlamayı hedefliyor. Bu maksatla proje kapsamında sivil toplum, akademi, medya ve ilgili aktörleri kutuplaşmayı azaltacak stratejiler ve araçlar ile donatmaya yönelik çalışmalar gerçekleştirildi. Projenin sonuçlarının paylaşıldığı konferansta kutuplaşmanın eğitim, medya, sanat, sivil toplum üzere farklı alanlardaki yansımaları ve tahlil teklifleri tartışıldı.
‘Kutuplaşma demokrasilerin temelini erozyona uğratıyor’
Konferansın açış konuşmasını yapan Marshall Fonu (GMF) Ankara Ofisi Yöneticisi Özgür Ünlühisarcıklı, “Kutuplaşma dediğimiz vakit yalnızca ülkemizde olan bir sorundan bahsetmiyoruz. Kutuplaşma günümüze has bir sorun de değil. Bağlantı teknolojilerinin, toplumsal medyanın gelişmesi ve bireyler ortasındaki dolaylı etkileşimin artması hem kutuplaşmada bir çarpan tesiri yarattı hem de onu daha görünür bir hale getirdi. Kutuplaşma dünyada birçok ülkede kıymetli bir sorun haline geldi; zira iştirakçi ve çoğulcu demokrasilerin temelini erozyona uğratıyor. Çoğunlukçu ve popülist siyasetin önünü açıyor, toplumları kötücül tesir operasyonlarına karşı açık hale getiriyor, toplumsal sermayeyi düşürerek toplumsal etkileşimin, işbirliğinin maliyetini artırıyor. Ülkelerin kalkınmasını dahi sekteye uğrattığını söyleyebiliriz” dedi.
İsveç Memleketler arası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA) Program Yöneticisi Ebru Ağduk ise “Dünyada kutuplaşmanın arttığı, müsamahanın azaldığı bir eğilim giderek artıyor. Kendimize reva gördüğümüz hakları diğerine reva görmediğimiz bir periyottan geçiyoruz. Bu yüzden de bu projeyle edinilen araçları önemsiyoruz. Her bireyin kutuplaşmadaki hissesini anlayabilmesi bizim için hayli değerli. SIDA olarak toplumda farklı yerlerde duran bireyleri bir ortaya getirebilecek teşebbüsleri, fırsatları daha çok desteklemeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
‘Hem Türkiye hem dünya için ortak akıl üretmek zorundayız’
İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Pınar Uyan Semerci ise “TurkuazLab Projemizin çıkış noktası farklılıkların müsabakası, konutlarımızın kapılarını açmak, ötekiyle korkmadan temas edebileceğimiz imkânlar yaratmaktı; lakin bunu amaçlarken projemiz pandemi sürecine denk geldi. TurkuazLab olarak kutuplaşmaya tek başına çözemeyeceğimiz bir sorun olarak baktık ve bir ekip olarak çalıştık. Hiçbirimizin elinde sihirli bir değnek yok. Bugün hem Türkiye hem de dünya için ortak akıl üretmek zorundayız. Kutuplaşmayı besleyen algıları değiştirmeden, bir arada yürümeye dair bir korku taşımadan, öteki olarak gördüklerimizin temel haklarını kendi hakkımız üzere görmeden bu doğrultuda ilerleyebilmenin mümkün olmadığını biliyoruz” diye konuştu.
‘Kutuplaşma global bir salgın’
Kutuplaşmanın toplum içerisinde vakit zaman inkar edilen bir kavram olarak öne çıktığını belirten TurkuazLab Bilimsel Koordinatörü ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Memleketler arası Alakalar Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Emre Erdoğan, “Kutuplaşma olmazsa siyaset olmaz diyenler, kutuplaşmanın tesirlerini yakıcı bir şekilde hissetmiyor olabilirler. Elbette herkesin fikirleri farklı olabilir. Lakin kutuplaşma beşerler arasında ferdî bir sorun olarak da ortaya çıkıyor. Bizim üzerinde durduğumuz, bireyler ortası kutuplaşma, hatta siyasal ve duygusal kutuplaşma. Bu bizim bir ortada yaşamamızı engelliyor ve engellemeye devam edecek. Bu büyük bir sorun ve global bir salgın” açıklamasında bulundu.
‘Sanat kutuplaşmaya karşı çok kuvvetli bir araç’
Sanatın kutuplaşmaya karşı birleştirici özelliğini vurgulayan İstanbul Bilgi Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Itır Erhart ise “Sanat izleyici, dinleyici olarak bizi birleştirici bir ortamda var edebiliyor. Bir konsere gidip, çok farklı görünen, ideolojileri çok farklı olan beşerler, birebir müziklere tıpkı coşkuyla eşlik edebiliyor. Birebir oyunlara birlikte gülebiliyoruz. Bu çok bedelli ve kutuplaşmayı aşmak için kritik ehemmiyet taşıyor” dedi.
‘Kutuplaşmayı aşmak için empati tek başına kâfi değil’
Eğitim Islahatı Teşebbüsü Yöneticisi Işık Tüzün ise okullarda farklı art planlardan gelen öğrencilerin bir ortada bulunmasının kutuplaşmaya müsait bir ortamı da beraberinde getirebileceğine dikkat çekerek sınıfta bulunan eğitimcinin tavrının kutuplaşmayı aşabilmek için kıymetli olduğunu söyledi. Tüzün, “Eğitimin potansiyeli bu alanda da çok yüksek. Her çocuğun, her öğrencinin bedelli hissettiği ve kabul gördüğü bir yapı gerekiyor. Kapsayıcı eğitim doğrultusunda bu yapıların şekillenmesi ehemmiyet taşıyor” dedi.
Tüzün, “Sosyal duygusal öğrenmenin temel yeterliliklerinden biri toplumsal farkındalık, oburu de ilgi marifetleri. Bu ikisi de direkt uzlaşı, bir ortada hayat ve diyalog kültürüne hizmet eden yetkinlikler. Empati de tek başına kâfi değil. Empati sadece kendi üzere düşünenlere yöneltildiğinde, kutuplaştırmayı artırıcı bir tesir de yaratabiliyor. Bu nedenle empatiyi destekleyen hak temelli duruşlara muhtaçlık var” açıklamasında bulundu.
‘Medya ve kutuplaşma alakası çok katmanlı bir sorun’
Türkiye’de medya ile kutuplaşma alakasının çok katmanlı bir sorun olduğunu belirten Gazeteci Afşin Yurdakul ise medyanın iş modeli, reklam ve reyting döngüsünün kutuplaşmayı tetikleyen bir ortam yarattığını lisana getirdi. Kutuplaşmanın sadece Türkiye’de yaşanmadığını, ABD’de ve Batı ülkelerinde de mevcut olduğunu belirten Yurdakul “ABD’de duygusal kutuplaşmadaki tırmanış ‘partizan kablolu televizyon kanallarının’ medya dünyasına girişleriyle tıpkı periyoda denk geldi. Medyada partizan içeriğe maruz kaldıkça dünyayı gördüğünüz nokta şekilleniyor ve şahıslar kendilerini rahat hissettikleri konfor alanlarından çıkmıyorlar” dedi.
TurkuazLab Projesi’nin sonuçları açık erişim olarak yayınlandı
TurkuazLab Projesi kapsamında 2020 yılında 29 ilin mahalle ve köylerinde Türkiye’nin 18 yaş üstü nüfusunu temsil eden 4006 kişiyle“Türkiye’de Kutuplaşmanın Boyutları 2020 Araştırması” yürütüldü ve Eylül 2021 prestijiyle Türkiye’nin on farklı vilayetinde il çalıştayları gerçekleştirildi. Projenin sonuçları “Kutuplaşmayı Nasıl Aşarız?” başlıklı kitapla açık erişim olarak okuyucuyla buluştu.
Kitabın ve araştırma sonuçlarının TurkuazLab websitesinde paylaşıldığını söyleyen proje takımından İstanbul Bilgi Üniversitesi Toplumsal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Tuğçe Erçetin, “Proje kapsamında oyunlaştırılmış çevrimiçi eğitim araçları hazırladık. Fanus Oyunu, Kestirim Oyunu ve KAÇİ: Kareliler ve Çizgililer Ülkesi oyunlarıyla kullanıcıların kutuplaşmaya yönelik tavırlarına ya da yakın etraflarına eleştirel bakmasını ve farkındalık kazanmasını amaçlıyoruz. Oyunları zihniyet değişimini mümkün kılan bir müdahale aracı olarak görüyoruz” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
