Erişkin Skolyozu Hakkında En Sık Sorulan 6 Soru

Fazla kilolar, hareketsizlik, yanlış duruş ve oturuş, hatta çok topuklu ya da babet ayakkabılar giymek… Günümüzde gerek sıhhatsiz hayat biçimi, gerekse ilerleyen yaş üzere etkenlerle erişkin skolyozu giderek yaygınlaşıyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Omurga Sıhhati Merkezi, Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Alanay, erişkin skolyozunun ömür kalitesini başka kronik hastalıklar kadar çok etkilediğini belirterek “Yapılan çalışmalar; erişkin dejeneratif (sonradan ortaya çıkan) skolyozun, yaşlanan nüfusla birlikte sıklığı artan, çağımızın yeni halk sıhhati sorunu olduğunu ortaya koyuyor” diyor. Prof. Dr. Ahmet Alanay, Haziran – Skolyoz Farkındalık Ayı kapsamında yaptığı açıklamada, erişkin skolyozu hakkında en sık sorulan 6 soruyu yanıtladı, kaçınılması gereken 4 yanılgıyı sıraladı, kıymetli ikazlar ve tekliflerde bulundu.

SORU: Erişkin skolyoz ve başka omurga bozuklukları nasıl ortaya çıkıyor?

CEVAP: Erişkin omurga bozuklukları çocukluk ve ergenlik çağında ortaya çıkan hastalıkların devamı niteliğinde olabileceği üzere, erişkinlik devrinde de başlayabiliyor. Ergenlik periyodunda başlayan, fakat o devirde farkına varılmayan ya da farkına varıldığı halde tedavi edilmeyen ve belirtileri ilerleyen skolyoza ‘erişkin idiyopatik skolyoz’ deniliyor. Bu skolyoz tipinde ağrı ve duruş bozukluğu üzere belirtiler vakitle ortaya çıkıyor. Erişkin dejeneratif (sonradan ortaya çıkan) skolyoz ise; yaşlanma ile birlikte omurga yapısının yıpranması ve osteoporoz (kemik erimesi) sonucu oluşuyor. Çalışmalar; bu tip skolyozun 60 yaş üstünde görülme sıklığının yüzde 60’ın üzerinde olduğunu gösterirken, Prof. Dr. Ahmet Alanay, erişkin dejeneratif skolyozun, çağımızın yeni halk sıhhati sorunu olduğunu söylüyor.

SORU: Erişkin skolyoz ve omurga bozuklukları hangi problemlere yol açıyor?

CEVAP: İleri derecede erişkin skolyozlu bireylerde omurga ve gövde yana ya da öne yanlışsız yatarken, hareket kabiliyetinde kısıtlanma, sırt ve bel ağrısı, kaslarda güç kaybı, bacaklarda uyuşma, kramp ve yürüme arasında kısalma olabiliyor. Yaygın bilinen tabir biçimiyle ‘bel kayması’ yani bir omurun başkası üzerinde öne, geriye yahut yana yanlışsız yer değiştirmesi de tabloya eklenirse şikayetler artabiliyor. Erişkin idiyopatik skolyozda ise, omurga eklemlerinde bozulmalarla şiddetli ağrı olabilirken, göğüs kafesi baskılanarak çabuk yorulma ve teneffüs zahmeti yaşanabiliyor. Tüm bu şikayetler hastaların hayat kalitesini çok önemli ölçüde düşürüyor.

SORU: Erişkin skolyoz ve omurga bozukluklarında tedavi formülü nasıl belirleniyor?

CEVAP: Hastanın şikayetleri ve skolyozun eğrilik derecesi tedavinin istikametini belirliyor. Doktor, hasta şikayetlerini kıymetlendirerek radyografi, manyetik rezonans görüntüleme (MRG), bilgisayarlı tomografi (BT) ya da elektro-tanısal testler isteyebiliyor. Erişkin skolyoz tedavisinde seçilecek sistem, ağrı ve skolyozun eğrilik derecesine, eğriliğin ilerleyici olup olmamasına nazaran planlanıyor. Ekseriyetle hastaya evvel cerrahi olmayan tedavi metotları uygulanıyor.

SORU: Erişkin skolyoz ve omurga deformitelerinde cerrahi olmayan tedaviler ne kadar tesirli oluyor?

CEVAP: Prof. Dr. Ahmet Alanay “Erişkin skolyozu olan hastalar için; fizyoterapist eşliğinde uygulanacak fizik tedavi ve antrenmanlar, ilaç ve enjeksiyonlar, korse tedavisi üzere prosedürler tek tek yahut birlikte uygulanabilir. Skolyozun cinsine ve kişinin fizikî kondisyon durumuna nazaran tabipler her hasta için farklı ve en uygun olan yolu seçecektir. Lakin korse tedavisinin uzun müddet uygulanması yarardan çok ziyana neden olabileceği üzere, fizik tedavi ve idmanlar de ilerleyici bir skolyozu önlemedeki yetersiz kalabilir.” diyor.

SORU: Erişkin skolyoz ve omurga deformitelerinde cerrahi tedavi ne kadar faaldir?

CEVAP: Erişkin skolyoz ameliyatında, ameliyat müddetinin ve cerrahi süreç sayılarının genç hastalara nazaran daha fazla olabildiğini belirten Prof. Dr. Ahmet Alanay şöyle konuşuyor: “Özellikle hastanın kalp ve akciğer üzere hastalıkları, diyabeti ve osteoporozu var ise cerrahi tedavi daha da zorlaşabilir. Lakin hastanın yeterli hazırlanması ve gerekli önlemlerin alınması ile cerrahi tedavi sonuçları son derece yüz güldürücü olabilir.”

SORU: Erişkin skolyoz ve omurga deformitelerinde aktüel cerrahi yaklaşım nasıldır?

CEVAP: Skolyoz ameliyatında eğriliğin dengeyi sağlayacak kadar düzeltilerek omurların kaynaştırılması (füzyon) ve hudut basılarının ortadan kaldırılması hedefleniyor. Prof. Dr. Ahmet Alanay “Erişkin skolyoz ve omurga deformitelerinde minimal invaziv cerrahiler genelde birinci seçim oluyor. Minimal teşebbüsle azamî yarar sağlamayı amaçlıyoruz. Lakin birtakım durumlarda füzyon üzere daha agresif cerrahiler gerekebiliyor. Vida ve çubuk kullanılan füzyon ameliyatlarında planlama ve bilhassa omurganın olağan bel ve sırt kıvrımlarının hastaya özgü biçiminin sağlanması çok kıymetlidir. Aksi taktirde yeni ameliyatlar gerekebilir.” diyor. Bu çeşit ameliyatlar için bilgisayarda yapılan bireye özel tahlil ve simülasyonlarla ülkü omurga yan halini sağladıklarını belirten Prof. Dr. Ahmet Alanay “Böylece ameliyat sonrası mekanik komplikasyonları en aza indiriyoruz. Cerrahinin ne kadar agresif olacağına karar vermemizde hastanın deformite tahlili ve genel sağlık durumu tesirli oluyor. Günümüzde yapay zeka kullanarak oluşturulan risk hesaplayıcılar ile hasta için en uygun cerrahi prosedürü seçmeye çalışıyoruz” diye konuşuyor. Ameliyat sonrası uygunlaştırma ve rehabilitasyon süreci uygulanan hasta 7-10 gün sonra taburcu ediliyor. İdman ve tertipli denetimlerle hastanın bir an evvel olağan yaşantısına dönmesi amaçlanıyor.