Yaşam müddetlerinin uzamasıyla birlikte 60 yaş ve üzerinde şahsî sağlık taramalarının ehemmiyeti her geçen gün daha çok artıyor. Sistemli check …
Yaşam müddetlerinin uzamasıyla birlikte 60 yaş ve üzerinde şahsî sağlık taramalarının ehemmiyeti her geçen gün daha çok artıyor. Sistemli check-up uygulamaları, kronik hastalıklardan kansere kadar birçok sağlık probleminin daha başlangıç evresindeyken fark edilmesini sağlayabiliyor. Böylelikle birçok hastalık daha başlamadan önlenebiliyor ya da pratik bir şekilde tedavi edilebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Geriatri (İleri Yaş Hastalıkları) Bölümü’nden Uz. Dr. Yıldıray Topçu, 60 ve üzeri yaştaki hastalar için check-up yaptırmanın değeri hakkında bilgi verdi.
Yaşlılık bir hastalık değildir
Ülkemizde ve dünyada vakit ilerledikçe nüfusun yaş ortalaması ve toplum içindeki yaşlı bireylerin oranı artmaktadır. Yaşlılık bir hastalık değildir lakin yaşlanma ile birlikte birçok hastalığın sıklığı artmakta, rahatsızlıklar daha ağır seyretmekte, bireylerin diğerine bağımlı olma ve hastalıkların hayati riske yol açma ihtimali artmaktadır. Yaşlanma suratının herkese nazaran farklı oluşu, bireylerin sahip olduğu toplumsal dayanak ve mevcut kronik hastalıklarının çeşitliliği ileri yaştaki bireylerin bireye özel kıymetlendirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Fiziksel, ruhsal ve toplumsal açıdan düzgün olmak için…
Check-up genel olarak şahsî sağlık taramalarının yapılarak genel sağlık durumunun korunmasını tabir etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne nazaran sağlıklı olmak yalnızca rahatsızlıkların olmayışı değil, bir bütün olarak fizikî, ruhsal ve toplumsal açıdan uygun olma hali olarak açıklanır. Hasebiyle bireylerin sağlık değerlendirmeleri bu açıdan ele alınmalıdır. Sağlıklı olmak uzun yaşamak manasına gelmese de, genel olarak sağlıklı bireyler daha uzun ve daha kaliteli bir ömür sürmektedir. Sigara içmek, gereğinden fazla kalori almak ve hareketsizlik üzere etkenlerin ön planda olduğu olumsuz bir hayat üslubu erken yaşta ölümlere ve sıhhatsiz yaşama sebep olabilmektedir.
Yaşam biçimi değişiklikleri ile hastalıklar başlamadan önlenebiliyor
Sağlık taramaları hastalık yahut risk faktörlerini yakalayarak tedavi etmenin yanında hastalığın risk faktörlerinin de oluşmasını engelleyecek bir aktiflik içermelidir. Örneğin tansiyonu önerilen maksat kıymetlere ilaç tedavisi ile düşürülmüş bir hastanın olumsuz olay yaşama riski, tansiyonu denetim altında olmayan bir hastadan epeyce düşüktür. Lakin tekrar de tansiyon hastalığına yakalanmış ve tansiyonu denetim altında olan bu hastanın, hiç tansiyon hastası olmamış bir hastadan neredeyse 2 kat fazla olumsuz olay yaşama riski vardır. Sağlık taramalarında hayat biçimi değişiklikleri teklifleri, birtakım olumsuz olayların daha başlamadan önüne geçilmesine yardımcı olabilecektir. Yeniden depresyon, tasa, ekonomik durum ve toplumsal takviye problemlerinin taranması, sıhhatin korunmasında belirleyici etmenlerdir. Yaşlanma ile bu meselelerin ve hastalıkların görülme sıklığının artması ve sonuçlarının daha önemli seyretmesi yaşlılarda sağlık taramalarının kıymetini daha da artırmaktadır.
Check-up programları şahsa özel oluşturulmalı
Sağlık taramalarına başvurmak için bireylerin rastgele bir hastalığının olması gerekmemektedir. Sağlık taraması yaptırmak isteyen kişinin detaylı fizik muayenesi yapılmakta, hastalık geçmişi, evvelce ve artık kullandığı ilaçlar gözden geçirilmektedir. Kişinin yaşı, beklenen hayat müddeti ve hayat kaidelerine nazaran tarama programı oluşturulmaktadır. Check up taramasında tansiyon ölçümü üzere muayene bulguları ile diyabet (şeker hastalığı), kolesterol üzere kronik hastalıklar için yaşa uygun laboratuvar testleri yapılmaktadır. Bağırsak kanseri, göğüs kanseri, akciğer kanseri ve prostat kanseri taramaları yapılabilmektedir. Rahim ağzı kanseri taramalarında eksiklik olan bireyler, sağlık denetimlerinin tamamlanması için ilgili branşlara yönlendirilmektedir. Risk altındaki bireyler için aşılama programı oluşturulmaktadır. Bir hastalık olan yahut riskini taşıyan şahıslar için ilaçlar gözden geçirilmekte, gereksiz ilaçlar kesilmekte ve gerekirse yeni ilaçlar eklenebilmektedir. Risk ve yaş faktörleri göz önüne alınarak osteoporoz (kemik erimesi) ve aort anevrizması (ana atar damar baloncuklanması) taramaları yapılabilmektedir.
Geriatrik sendromlar hayat kalitesini düşürüyor
Geriatri kısımları, esirgeyici hekimliği benimsemiş ve olağan rutin hasta değerlendirmelerine check-up uygulamalarını yerleştirmiş polikliniklerdir. Geriatri kısımlarında müracaat nedenine yönelik gerekli teşhis tedavi çalışmaları sonrasında hami hekimlik hizmetleri verilmektedir. Fizikî hastalıkların dışında hastalarda depresyon üzere ruhsal hastalıkların varlığı yahut hastanın toplumsal dayanak gereksinimi da irdelenmektedir. Tam olarak hastalık biçiminde tanımlanmayan ama bireylerin ömür kalitesini bozan düşme, idrar kaçırma, uyku bozuklukları, beslenme bozuklukları, unutkanlık, işitme ve görme bozuklukları üzere geriatrik sendromların taraması da yapılmaktadır.
60 yaş ve üzeri sağlık taramaları “Geriatri Bölümleri”nde yapılabiliyor
Tüm 60-65 yaş üstü bireylerin beklenen hayat müddeti ve kırılganlıkları göz önünde bulundurularak, gereksiz iş yükü ve tasaya neden olabilecek, bireye fayda yerine ziyan getirebilecek testlerden uzak durularak sağlık taramaları için geriatri (ileri yaş hastalıkları) polikliniklerinde değerlendirilmeleri gerekmektedir. Geriatri poliklinikleri sağlık taramalarını içselleştirmiş, yaşlı bireylerin sağlık taramaları için uygun ve emniyetli ünitelerdir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
