Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) tarafından paylaşılan makine imalat sanayi konsolide bilgilerine nazaran, yılın birinci yarısında Türkiye’nin …
Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) tarafından paylaşılan makine imalat sanayi konsolide bilgilerine nazaran, yılın birinci yarısında Türkiye’nin özgür bölgeler dâhil toplam makine ihracatı 12,5 milyar dolar oldu. Batı’nın güçte dönüşüm gayretlerinin, tedarik zincirlerindeki değişimin de tesiriyle Türkiye’ye yeni sipariş olarak yansıyacağını belirten Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu, “Türkiye makine ihracatında yerli katma paha oranı en yüksek ülkelerden biri. Yani dolardan çok, TL’ye muhtaçlığımız var. Bu sebeple dalımız için 1 Euro’nun kaç Dolar olduğundan çok, kaç TL olduğu kıymetlidir. Döviz kurlarının TL karşısında doğal düzeylerinde oluşması bu süreçte istikrar yaratıcı bir öge olabilir” dedi.
Türkiye’nin makine ihracatı yılın yarısında, geçtiğimiz yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 7,9 artarak 12,5 milyar dolar oldu. Türkiye’nin aylık bazda en fazla ihracat yaptığı ülkeler Almanya ve ABD olurken, Haziran ayında üçüncü sırayı alan Rusya’ya yapılan makine ihracatı yüzde 50’den fazla artarak 100 milyon doları geçti. Euro bölgesindeki yavaşlamanın makine teçhizat yatırımlarına şimdi beklendiği kadar yansımadığını tabir eden Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu, bu bölgedeki işletmelerin pandeminin ve Ukrayna krizinin tesirleriyle daha kırılgan hale gelmeye başladığını belirterek güç temini konusunun ülkeler için kıymetine dikkat çekti:
“Haziran ayında makine ihracatında düşüş yaşadığımız Almanya ve İtalya, tıpkı vakitte güç temini ve güvenliği konusunda en fazla kahır yaşayan AB ülkeleri. Uzun yıllardan sonra aylık bazda birinci defa dış ticaret açığı veren Almanya, Rusya’ya yönelik yaptırımlardan yoğun şekilde etkileniyor. Bizde ise tam bilakis Rusya’ya makine ihracatı rekordan rekora koşuyor.”
Doğalgaz akışının sekteye uğraması nedeniyle Alman sanayisinde güç kesintileri gündeme gelebileceğine işaret eden Karavelioğlu şunları söyledi:
“ABD’nin akabinde AB’nin de sıkılaşma siyasetine geçmesiyle birlikte Batı’daki makine ve teçhizat yatırımları değerli ölçüde yavaşlayabilir. Ana pazarlarımızda resesyon ihtimali bizi düşündürüyor. Öbür yandan, üretimin coğrafya değişikliğiyle görülür hale gelip, pandemi sürecindeki güçlü ve sağlam duruşumuzla artan ilginin, sürdürülebilirlik yatırımlarıyla tepe yapacağı tarafındaki umudumuzu hâlâ koruyoruz. İhracat artış süratimiz yüzde 10 üzerinde tutunabilirse, seneyi bu yılki amacımız olan 27 milyar dolara yakın bir yerde kapatabileceğiz.”
“Makineciler yüksek teknolojili eser kümelerini genişletmeli”
Almanya’nın güçte dışa bağımlığının devam edeceğine yönelik beklentilerin yapısal bir dönüşümü mecbur kıldığını, bu dönüşümün de orta ve küçük işletmelerin hâkim olduğu Alman makine dalında daha fazla ithalat manasına geldiğini belirten Karavelioğlu, “Bu gereksinim, tedarik zincirlerindeki kaymanın da tesiriyle Türkiye’ye sipariş olarak yansıyacaktır. Ancak yeni durumda kritik öge, teknoloji düzeyi daha yüksek makinelerin ihracatı. Batıdaki resesyon korkusu birçok yatırımın askıya alınmasını gündeme getirebilecek olsa dahi, yeşil mutabakat maksatları doğrultusunda geliştirilen mevzuat kendi rayında ilerliyor. Üretim çizgilerinin nitelikli makinelerle revizyonu bir şekilde devam etmek durumunda. Makine ve bilişim bölümlerimiz çok daha yakın çalışmak, işletmelerimiz dijital ve yeşil eser ihracat mal kümelerini daima genişletmek zorunda. Bunun bir öteki manası da bizim de ülkemizde güç verimliliğine ve kaynak çeşitliliğine gereksinimimizin süratle artacak olmasıdır” dedi.
Karavelioğlu güç dönüşümünün bütün ülkelerde üretim ölçekleri üzerinde önemli bir tehdit ögesi olduğunu, ham ve yardımcı unsur maliyetlerinden başlayarak genel imalat sanayiinin faaliyet yapısını derinden etkileyebileceğini tabir ederek şunları söyledi:
“Resesyon korkusu arz talep dengesizliği ile oluşan spekülatif ortamı yatıştıran bir tesir ortaya koysa da global siyasi belirsizliklerin körüklediği stoklu çalışma mecburiyeti ortadan kalkacak üzere görünmüyor. Üretimi son iki yılda üst üste yüzde 9 ve yüzde 32 artan makine dalımız artık çok daha rekabetçi ama çok daha fazla işletme sermayesine gereksinim duyuyor. Büyümüş ölçekleri koruma etmek için dış pazarların yavaşladığı periyotlarda içeride daha fazla iş yapmak mecburiyetindeyiz. Türkiye’nin makine ve teçhizat yatırımlarında son iki yılda üst üste elde edilen yüzde 21 ve yüzde 24’lük olağanüstü artışların tekrarlanması güç lakin ihracat eksenli bir büyüme siyaseti güttüğümüze nazaran, üretim yatırımlarını anti-enflasyonist önlemlere karşın sürdürmenin yollarını da bulmalıyız. Genel imalat sanayii yatırımlarının genelde uzun vadeli yabancı ve hatta dış kaynakla finanse ediliyor olması yatırım iştahını çok çabuk etkileyecektir. Hal böyleyken kendi paramızı kendi makinelerimize yatırmanın usullerini geliştirmek çok da güç olmamalıdır.”
“1 Euronun kaç dolar olduğundan çok, kaç TL olduğu önemli”
Dolar ve Euro paritesinin eşitlenmesi hakkında değerlendirmelerde bulunan Karavelioğlu, makinecilerin yüksek yerli katma kıymet oranına vurgu yaparak şunları söyledi:
“Makina kesimi ihracatının yüzde 70’ini Euro ile, ithalatının yüzde 70’ini ise dolarla yapar. Euro kazanıp dolar harcıyor olmak parite zayıfladıkça elbette aleyhte bir durumdur ve sürmesi halinde bizim üzere bütün dallarımızın de dolar bazında koydukları yıllık ihracat amaçlarını revize etmeleri gerekecektir. Türkiye makine ihracatında yerli katma kıymet oranı en yüksek ülkelerden biri. OECD bilgilerine nazaran, yerli katma paha oranı yüzde 76 ile Almanya ile birebir seviyede. Yani dolardan çok, TL’ye gereksinimimiz var. Bu sebeple kesimimiz için 1 euronun kaç dolar olduğundan çok, kaç TL olduğu değerlidir. Bizim istikrarlı ihracat artışına gereksinimimiz var ve paritenin neredeyse eşitlendiği ve resesyon korkularının tepe yaptığı bu süreçte, döviz kurlarının TL karşısında doğal düzeylerinde oluşmasının istikrar yaratıcı bir öge olabileceğine inanıyoruz.”
“Uzay teleskobu parasına Uzak Doğu makineleri”
Temel maksadı cari fazla vererek kalıcı istikrarın sağlanması olan yeni iktisat modelini sürdürülebilir kılacak ana ögenin döviz istikrarı olduğunun altını çizen Karavelioğlu, yılın birinci yarısında dış ticaret açığının beklenmedik düzeylere yükseldiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bu açıkta yüksek güç ve emtia fiyatlarının tesiri büyük oldu lakin endüstrimizin makine ithalatındaki artışın da olumsuz tesiri var. Son 12 ayda yabancı makinelere ödediğimiz para 35 milyar doları buldu. Türkiye, Uzak Doğu ülkelerinden gelen makinelere, bu yıl her ay 150 milyon dolar daha fazla ödedi. Bu bölgeden makine ithalatı birebir süratte sürerse, Doğu ülkelerine yıl sonunda ödeyeceğimiz fiyat 10 milyar doları aşacak. NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nu yapmak için harcadığı parayı, Türkiye her yıl Uzak Doğu makineleri için harcıyor. Döviz istikrarı, sürdürülebilirlik ve ömür uzunluğu maliyetler açısından riskli bulduğumuz bu bahiste, kamunun, makine kullanıcılarının ve makine imalatçılarımızın ortak bir strateji kurgulamak zorunda olduğuna inanıyoruz.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
