Gözün merkezi görmesinden sorumlu olan ‘makula’ ismi verilen bölgedeki yapısal bozulma sonucunda ortaya çıkan sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı …
Gözün merkezi görmesinden sorumlu olan ‘makula’ ismi verilen bölgedeki yapısal bozulma sonucunda ortaya çıkan sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı makula dejenerasyonu) vakitle görme kaybına neden olabiliyor. Yaşlanma süreci ve öbür nedenlere bağlı olarak başlayan sarı nokta hastalığı, erken devirde hiçbir şikayet oluşturmadığı için birçok vakit 2. ve 3. evrede teşhis edilebiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Selim Demir, sarı nokta hastalığı ve tedavisi ile ilgili bilgi verdi.
Sinir katmanında ortaya çıkıyor
Gözün keskin görmesini sağlayan yaklaşık bir mercimek tanesi büyüklüğünde olan hudut katmanında ortaya çıkan hastalığa sarı nokta hastalığı ismi verilmektedir. Gözün en art kısmında yer alan retina (sinir hücre) katmanında hudut hücreleri her yerde eşit yoğunlukta değildir. Göze gelen ışıkların odaklandığı merkez ‘makula’ olarak isimlendirilen ve keskin görmemizi sağlayan yerdir. Makulayı, lutein ve zeaksantin isimli göze mahsus sarı pigmentler fazla ışık hasarından korumaktadır. Bu pigmentlerin rengi nedeniyle burası sarı nokta olarak isimlendirilir. Bu bölge alan olarak retinanın neredeyse 5’ini kapsamaktadır ancak görme fonksiyonunun neredeyse 95’inden sorumludur. Özetle küçük bir alanda çok yüksek metabolik aktivite vardır. Ömür uzunluğu yoğun metabolik aktivite sonucu makula (sarı nokta) artık toksik artıklarını temizleyemez hale gelmekte ve retina hücrelerinin beslenmesi bozulmaktadır. Beslenemeyen hudut hücrelerinin işlevlerini kaybetmesi ve ölmesine sarı nokta hastalığı denilmektedir.
Yavaş yavaş görmeyi tehdit ediyor
Sarı nokta hastalığının, ‘kuru tip’ ve ‘yaş tip’ olarak isimlendirilen iki farklı çeşidi vardır. Kuru tip en sık görülen sarı nokta hastalığıdır. Kuru tip olarak çok şükür ki yavaş ilerleme göstermektedir. Hastalık başlangıcı ile görmeyi çok önemli etkileyecek ileri etaba gelmesi birçok hastada 10 yıldan daha fazla bir mühlet almaktadır. Kuru tipte sarı nokta altında temizlenemeyen metabolik artıkların birikmesi ile ‘druzen’ isimli beyaz-sarı renkli noktasal odaklar oluşur. Bunların artması ile hudut hücre tahribatı artar ve görme azalır. Hastalığın yaş tipi ise maalesef önemli ve ani görme kaybına neden olmaktadır. Ortaya çıkan görme kaybı ağrısızdır. Yaş tip, sarı nokta bölgesinin beslenme bozukluğu sonucu salgıladığı damar büyüme faktörleri (VEGF) nedeniyle denetimsiz olağandışı damarlar ve bu damarlardan kanama ve sızıntılar formunda gerçekleşmektedir.
60 yaş üzerinde daha sık görülüyor
Bu hastalık bir ileri yaş hastalığıdır. Yaş ilerledikçe yapabildiğimiz birçok şeyi eskisi üzere yapamıyorsak, görme işlevi da ileri yaşa bağlı azalmaktadır. Gözün en fazla çalışan bölgesi olan sarı nokta da yaşlanma ile eski performans kaybolmaktadır. Bu hastalık bilhassa 60 yaş ve üzerindeki insanlarda daha fazla görülür. Genetik yatkınlık, güneş ışığına maruziyet, sigara kullanmak risk faktörleri ortasındadır. Hastalık ilerleyici yapıda olduğu için erken periyotta daha hafif, muhakkak belgisiz şikayetler olabilirken, ileri evrelerde şikayetler artmaktadır.
Kitap okurken çizgiler eğik görülüyorsa…
Çizgilerin eğik görülmesi, cisimlerin olduğundan daha büyük yahut küçük görülmesi hastalığın erken görülen şikayetleri ortasındadır. Bilhassa kitap okurken kimi bölgelerdeki yazıların çukurlaşması ya da eğilmesi sarı nokta hastalığının belirtisidir. Görme bulanıklığı, bakılan yerin merkezini net göremezken kıyıları seçebilmek daha ileri etapta görülen tablolardır. Glokom (göz tansiyonu) hastalarında hasara bağlı görme alanın kıyılarda daralma görülürken sarı nokta hastalığında bunun tam zıddı olmaktadır. Yani hastalar kıyıları görebilirken merkezi görmekte zahmet çekmektedir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
