Uzmanlar Uyardı: İstanbul’u Saran Aedes Sineklerinde Sarihumma Kabusu

Son günlerde İstanbul’da panik yaratan Aedes sivri sineklerine karşı

Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Fatma Merve Tepetam ikazlarda bulundu. Birtakım bireylerde ısırılmadan 8-10 saat sonra “Skeeter Sendromu”nun oluşabildiğini söyleyen Tepetam, “Aedes, sarıhumma hastalığına sebebiyet verirken alerjik ve immünolojik rahatsızlıkların da yolunu açıyor, vatandaşları bu hususta daha hassas davranmaya ve tedbir almaya davet ediyoruz” diye konuştu.

Şu sıralar en çok da İstanbul’da artış gösteren Aedes sivrisinekleri kent sakinlerini alarma geçirmiş durumda. Birçok mahalle sakininin belediyelere ilaçlama için başvurması ve her geçen gün sinek ısırıklarına dair şikayetlerin ve haberlerin artması uzmanlar tarafından “dikkatli olun” davetinin yapılmasına neden oldu. Bu bahiste açıklama yapan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Fatma Merve Tepetam, “Aedes, sarıhumma hastalığına sebebiyet verirken alerjik ve immünolojik rahatsızlıkların da yolunu açıyor, vatandaşları bu mevzuda daha hassas davranmaya ve tedbir almaya davet ediyoruz” diye konuştu.

Aedes tipi sivrisinekler, halk sıhhati alanında en yeterli tanımlanmış sivrisinek tiplerinden biri. İnsanı ısırdıklarında bilhassa tropikal bölgelerde sarıhumma hastalığına sebep olduklarını söyleyen Tepetam, “Dişi sinekler, yumurtaları olgunlaşsın diye konakçıdan kan emiyor ve ısırdıklarında konakçıya bulaştırdıkları tükürük bezi sıvısı da alerjik ve immünolojik rahatsızlıklara sebebiyet veriyor. Bu bahiste vatandaşlarımız çok dikkatli olmalı” dedi.

“Sivrisinek ısırığında olağan tepki diye tabir ettiğimiz, ısırık yerinde yaklaşık 20 dakikada tepeye ulaşan, kızarıklık ve şişlik oluşur” diyen Tepetam, kaşıntılı, sert, nohut tanesi kadar şişliklerin 24 ila 36 saat içinde tepe yaptığını ve en geç sonraki 7 ila 10 gün içinde düzeldiklerini söyledi. Doç. Dr. Fatma Merve Tepetam, kimi şahıslarda sivrisinek tarafından ısırıldıktan sonra 8-10 saat içinde bu ısırıkların kötüleştiğini ve “Skeeter sendromu” olarak tabir edilen ve 10 cm’ye uzanan kaşıntılı, ağrılı, kızarık, büyük lokal şişliklerin ortaya çıktığını, bu şişliklerin 3 ila 10 gün içinde düzeldiğini tabir etti. Tepetam, “ayırıcı teşhiste ise ısırıktan günler sonra ciltte kaşınma ve tahribata bağlı olarak gelişen selülitin de oluşabileceği düşünülmelidir” diye ekledi.

Doç. Dr. Fatma Merve Tepetam, risk altında olanları ve ısırıldıktan sonra neler yapılması gerektiğini adım adım anlattı:

Alerjik tepki açısından kimler risk altında?

● Açık havada sineklere yüksek seviyede maruz kalanlar

● Bebekler ve küçük çocuklar

● Daha evvel karşılaşmadıkları yerli sivrisineklerin bulunduğu bir coğrafik bölgeye yeni gelenler yahut ziyaretçiler

● Bağışıklık yetmezliği olan hastalar

Isırıldıktan sonra neler yapılmalı?

Aslında profilaksi yapılmalı yani ısırılmadan evvel tedbirler alınmalı. Mesela sivrisineklerden kaçınmak için kapalı giysi, cibinlik üzere mekanik koruyucular kullanılmalı. Sivrisinek ısırığı sonrası ağır yakınmaları olan bireylere antihistaminik dediğimiz alerji ilaçları uygulanabilir. Büyük lokal tepkilerin önlenmesi için de antialerjik ilaçlar kullanılabilir.

Isırılmayı nasıl önleriz?

●Sivrisinek ısırıklarını önlemek için aktiviteler değiştirilmelidir.

●Karanlıkta dışarı çıkılmamalı

●Sulak alanlardan kaçınılmalı

●Sivrisineklerin üreme alanlarını azaltmak için mesken yahut öteki yakın etraftaki su birikintileri ortadan kaldırılmalı.

●Böcek öldürücü ilaçlar insan derisine direkt uygulanmaya uygun değildir. Lakin Permetrin (böcek ilacı) emdirilmiş giysiler ticari olarak temin edilebilir.

●Çeşitli formülasyonlarda ve konsantrasyonlarda farklı böcek kovucular mevcuttur. En tesirli kovucular DEET (N,N-dietil-3-metilbenzamid) ve pikaridindir.

Tedavi nasıl olmalı?

Büyük lokal tepkilerin tedavisinde antihistaminikler ve şiddetli tepkiler için kortizonlu kremler öneriyoruz.

SARIHUMMA NEDİR?

Sarı humma, enfekteAedes veya Haemagoguscinsi sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan, akut viral kanamalı bir hastalıktır. Sarı humma virüsü, Flaviviridaeailesinden Arbovirüstür.

Hastalık Nasıl Bulaşır?

Sarıhumma virüsü, etkeni taşıyan sivrisineklerin sokması ile beşere bulaşır. Sarı humma virüsü bulaşmış şahıslar, viremi devrinde (kanda virüsün bulunduğu periyottur, birinci semptomların ortaya çıkmasından itibaren 3-6 günlük süredir) Aedes veya Haemagogussivrisinekleri ile enfeksiyonu öbür şahıslara bulaştırabilirler.

Sarıhumma Beşerden Beşere Bulaşır mı? Ölümcül müdür?

Hastalık, bireyden bireye direkt bulaşmaz. Önemli klinik tablo gelişen hastaların yaklaşık yarısı 7-10 gün içerisinde hayatını kaybeder.

Hastalığın Tedavisi Nedir?

Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur, destekleyici tedaviler uygulanır. Hastanede yakın takip ve erken periyotta destekleyici tedavi ile sağkalım artar. Ateş ve ağrı için asetaminofen kullanılması önerilir, kanamaya meyli artırabileceğinden aspirin ve ibuprofen içeren ağrı kesiciler kullanılmamalıdır.