Kuru meyve bölümünde besin güvenliği listenin en başında Türkiye’de organik üretim ve ihracat 35 yıl evvel kuru meyve kesiminde Ege İhracatçı …
Kuru meyve bölümünde besin güvenliği listenin en başında
Türkiye’de organik üretim ve ihracat 35 yıl evvel kuru meyve kesiminde Ege İhracatçı Birlikleri öncülüğünde başladı. Kuru incir, kuru üzüm ve kuru kayısıda dünyada açık orta lider pozisyonda olan Türkiye, sağlıklı besinde kilit bir tedarikçi.
Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği, üretim ve ihracatta dünya başkanı olduğumuz besleyici bedeli yüksek harika besinler ve klasik ihraç eserlerimizden çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incirin üretim kalitesi ve besin güvenliğinin artırılması için uzun yıllardır çalışmalarını titizlikle sürdürüyor.
Aflatoksinli kuru incirler biyogaz tesislerinde güç elde edilerek bertaraf ediliyor
Türkiye’nin organik üretiminin yüzde 75’ini Ege Bölgesi’nin gerçekleştirdiğine dikkat çeken EİB Sürdürülebilirlik ve Organik Eserler Lideri Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Mehmet Ali Işık, 170’e yakın ülkeye 1,6 milyar dolarlık kuru meyve ihracatı gerçekleştirdiklerini vurguladı.
“İhracatımızda Avrupa Birliği ülkeleri ve ABD ön plana çıkıyor. Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı kapsamında gerçekleşen dekarbonizasyon süreci, besin güvenliği, sürdürülebilirlik, uygun tarım uygulamaları bizim öncelik alanımız. EİB olarak öteki kurumlarla, üniversitelerle, araştırma enstitüleriyle, incir araştırma enstitüsü, Tarım Vilayet ve İlçe teşkilatları, borsalar, ziraat odaları, ticaret odaları üzere kurumlarla yaptığımız ortak çalışmalarla çiftçiden başlayıp rafa kadar uzanan tedarik zincirinde sürdürülebilirliği sağlamak için çalışıyoruz. Kuru incir Türkiye’nin bir itibar eseri. Yalnızca bu topraklarda sarılop cinsi yetişiyor ve dünyaya gönderiliyor. 100 bin ton üretimin 70 bin tonunu ihraç ediyoruz. Biz bu sağlıklı eseri, bütün dünyaya sağlıklı bir şekilde yedirmek için sürdürülebilirlik çalışmalarımıza devam ediyoruz. Birliğimiz uyumunda, 2000 yılından bu yana her yıl aralıksız olarak ihracatçı kuru incir işletmelerinden yılda yaklaşık 500-600 ton aflatoksinli kuru incir toplanıyor, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı onayı çerçevesinde biyogaz tesislerinde güç elde edilerek bertaraf ediliyor.”
Ekşilik böceği cazibeli yem tuzağı, ilek filesi, kurutma kereveti ve hasat filesi üreticilere fiyatsız dağıtılıyor
Işık, 2010 yılından bu yana Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği tarafından, kuru incirdeki mikotoksin (Aflatoksin ve Okratoksin) oluşumunu engellemeye yönelik olarak ekşilik böceği cazibeli yem tuzağı, ilek filesi, kurutma kereveti ve hasat filesi yaptırılarak Tarım ve Orman Bakanlığı uyumunda kuru incir üreticilerine fiyatsız olarak dağıtıldığını söyledi.
“Kuru incirde randıman ve kaliteyi olumsuz etkileyen, ihracatımızı sekteye uğratabilen Aflatoksin ve Okratoksin bulaşıklığını engellemek, en aza indirmeye yönelik ve mikotoksin kontaminasyonu tedbire aksiyon planı çerçevesinde, 15 bin adet Ekşilik Böceği Alımlı Yem Tuzağı yaptırıldı ve Aydın ve İzmir Vilayet Tarım ve Orman Müdürlükleri aracılığıyla üreticilere fiyatsız dağıtıldı. Ayrıyeten, 10 bin adet bilgilendirme broşürü dağıtıldı. İlek Filesi ise 1 milyon 500 bin adet yaptırılarak ihracatçı firmalarımız aracılığıyla üreticilere fiyatsız olarak dağıtıldı. Ayrıyeten, Aflatoksin ve Okratoksini önlemeye yönelik 10 bin adet broşür de verildi. 11 bin adet kerevet/kurutma tavasını da Aydın ve İzmir Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüklerimiz aracılığıyla üreticilerimize fiyatsız verdik. 4 bin adet Hasat Filesi/Örtüsü yaptırılarak Aydın ve İzmir Vilayet Tarım ve Orman Müdürlükleri aracılığıyla üreticilerimize fiyatsız dağıtılacak. Bu dönemde tuzak, ilek filesi, kurutma kereveti, hasat filesi ve broşürleri dağıtmaya devam ediyoruz.”
Kuru incir üretiminde hasat örtüleri yaygınlaştırılıyor
Mehmet Ali Işık, “Mikotoksinden ari kuru incir elde edilerek, ihracatımızın sürdürülebilirliğinin yanı sıra tüketici sıhhatinin, hasebiyle toplum sıhhatinin da korunmasını hedefliyoruz. Kuru incirle ilgili bir başka projemiz de Birliğimiz dayanaklarıyla ve Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi uyumunda yürütülmektedir. Projede, kuru incir üretiminde hasat örtüleri kullanımının yaygınlaştırılması, kuru incirde kuruma mühletine tesirlerinin belirlenmesi, kuru incir meyvelerinin kalitesine tesirinin saptanması, personellik, uygulanabilirlik ve üretim maliyetine tesirlerinin ekonomik olarak kıymetlendirilmesi, farklı bölge ve yükseltideki incir bahçelerinde farklı hasat örtüsü uygulamalarının aktifliğinin ve farklı kurutma şartlarının Aflatoksijenik ve Okratoksijenik floraya ve toksin oluşumuna tesirlerinin ortaya konulmasını amaçlıyoruz.” dedi.
Kuru kayısının katma kıymeti artıyor
Kuru kayısının kalitesinin artırılmasına yönelik projenin Kayısı Araştırma Enstitüsü uyumunda, Kuru Meyve Bölüm Şurasının dayanaklarıyla yürütüldüğünü anlatan Işık kelamlarına şöyle devam etti:
“Projede, hasat sonrası kayısıların boylanması, kerevetler ile tünellerde hasat fileleri üzerinde kurutulması, klasik prosedürlerle mukayeseli kalite tahlillerinin yapılması, kaliteli kuru kayısı elde edilerek sürdürülebilir bir şekilde ihracatın arttırılmasını amaçlıyoruz. Tıpkı vakitte pilot bölgeler oluşturularak örnek bahçe tesisleri ile projenin üreticilere örnek olması, vakitle tüm kuru kayısı üretim bölgelerinde örnek tesislerin yaygınlaştırılmasını hedefliyoruz. Malatya ve etrafında kayısı çekirdek çıkarma makinasının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması projemiz ise Bölüm Konseyimizin talebi ve finansal dayanaklarıyla Kayısı Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülüyor. Projede, çekirdek çıkarma sürecinin mekanize edilip yaygınlaştırılması ile kuru kayısı üretiminin entegre bir şekilde yapılması; çekirdek çıkarma sürecine yönelik şimdi olmayan bir mekanik tahlilin üretilmesi; daha kaliteli ve hijyenik bir üretim zincirinin oluşturulması; insan gücüne bağlılığın azaltılması, vakitten ve maliyetten tasarruf edilmesi; gecikmeden ötürü oluşan eser kaybının önüne geçilmesini istiyoruz.”
Ürün kalitesi çok artıyor, işçilikten ve vakitten da tasarruf sağlanıyor
Mehmet Ali Işık, “Kuru kayısıda kalite ve besin güvenliğini arttırmaya yönelik bir öbür çalışmamız ise; Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçı Birlikleri Kesim Heyeti olarak Ege, Güneydoğu Anadolu ve İstanbul Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçı Birliklerince desteklenen, Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü uyumunda “Kuru Kayısı Kalitesinin Arttırılması Projesi”ni yürütüyoruz. Kuru kayısıda gerek kalitenin arttırılması gerekse homojen kükürtleme yapabilmek için Boylama makinesi, kurutma kereveti ve kurutma tüneli kullanımının desteklenerek yaygınlaştırılması büyük değer taşıyor. Proje kapsamında toplam 10 adet makine geçtiğimiz yıl pilot bölge seçilen Battalgazi ve Hekimhan ilçesine bağlı üreticilere dağıtıldı. Makineler dönem bittiğinde Enstitü tarafından geri alınıyor ve her yıl tekrar farklı üreticilere veriliyor.” diye konuştu.
Boylama makinasının kayısı kurutmasında kullanılması ile işçilikten de değerli ölçüde tasarruf sağlandığının altını çizen Işık, gerek kalite gerekse maliyet olarak da yararlı olduğunu söyledi.
“Kullanan üreticilerimiz epeyce şad. Geçen yıl makine kullanan üreticilerimizin bu yıl kendisine makine satın aldığını da tespit ettik. Tıpkı vakitte boylama makinesiyle yaprak ve kol modülleri ayrıştırılarak eser kalitesi de artıyor. Tünellerin kullanılmasıyla kayısı kurutulmasında 1-1,5 günlük bir kısalma oluyor. Tünellerin kurulumunda da rüzgar tarafı ve güneşlenme tarafı dikkate alınan yerlerde etraftan gelecek toz, sap vb. yabancı hususların büyük ölçüde önüne geçiliyor. Bunun önlenmesi emelli hasat filesi/örtüsü de dağıttık. Kerevetlere serilen kayısılar klâsik prosedür olan örtü üzerinde serilenlerden daha süratli kuruyor ve bilhassa gün kurusunda alt-üst renk farklılıkları azalıyor. Çekirdek çıkartma/patik için kerevetle taşıma ve patikten sonra kerevete tekrar alma ve eserin tekrar kurutma yerine götürülmesi etaplarında da büyük kolaylık sağladığı üzere muhtemel yağmur durumlarında da kerevetlerin üst üste konularak örtülmesiyle eserler çarçabuk korunabiliyor. Kerevetler altına hasat filesi serilmesiyle de toz, toprak vb. yabancı husus bulaşıklığı çabucak hemen hiç olmuyor, hasebiyle eser kalitesi çok artıyor, işçilikten ve vakitten da tasarruf sağlanıyor.”
Çekirdeksiz kuru üzümde su kullanımının azaltılması ve geri kazanılması projesi
Çekirdeksiz kuru üzümde randıman, kalite ve besin güvenliğini artırma projelerinden bahseden Işık, Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği uyumunda, 2009 yılından bu yana Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, İzmir Ticaret Borsası, Manisa Ticaret Borsası, Alaşehir Ticaret Borsası, Zirai Gayret Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü-İzmir işbirliğiyle yürütüldüğünü kelamlarına ekledi.
“İhracatımızın sekteye uğramaması ve sürdürülebilirliği maksatlı Ülkemiz ve Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere başka alıcı ülkelerin besin kodeksleri takip edilmekte, gelişmeler ile ilgili üreticiler başta olmak üzere ilgili tüm paydaşlar bilgilendirilmektedir. Kuru meyve işletmelerinde su kullanımının azaltılmasına dönük önlemlerin araştırılması projesi ise Birliğimiz talebi ve finansal takviyesi ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü tarafından 2022 yılı içinde yürütülecek. Projede, Ege Bölgesi’nde faaliyet gösteren ve yüklü olarak çekirdeksiz kuru üzüm işleyen tesisler için en uygun su idaresi teknolojileri de göz önüne alınarak sektörel bir kıymetlendirme yapılacak ve elde edilen sonuçlara nazaran dalın su kullanımını azaltan ve kullanılmış suların yine kullanımını hedefleyen teknolojik iyileştirilmelerin planlanacağı bir kıymetlendirme yapılacaktır.”
Mehmet Ali Işık, “Sultani çekirdeksiz kuru üzüm yetiştiriciliğinde Düzgün Tarım Uygulamaları (İTU) kapsamında; verimli, kaliteli, besin güvenliği sağlanmış kuru Üzüm üretimi ve Okratoksin-A meselelerinin giderilmesine yönelik yürütülen “Çekirdeksiz Kuru Üzümde Randıman, Kalite ve Besin Güvenliğini Arttırma” projemiz kapsamında Ege İhracatçı Birlikleri (EİB), İzmir Ticaret Borsası (İTB), Manisa Ticaret Borsası (MTB), Alaşehir Ticaret Borsası (ATB), Tarım ve Orman Bakanlığı (TOB) Manisa, İzmir ve Denizli İl/İlçe Müdürlükleri, Bornova Zirai Uğraş Araştırma Enstitüsü, Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü ve Tariş Üzüm Birliği Ar-Ge Müdürlüğü dayanakları ile Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Kısmı koordinatörlüğünde 2009 yılından itibaren ortaklaşa yürütülen üretici/paydaş eğitimi, bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarımız devam ediyor. Üreticilere yönelik olarak hazırlanan Kalıntı/Aktif Hususlar, Okratoksin-A, kurutma, hasat ve çalkar makinesi ile yapılması gerekenler yönelik bilgilendirme emelli, 10 bin adet broşür dışında görüntüler ile başka paylaşımlar ile toplumsal medya hesaplarından üreticilerimize ulaştırıyoruz.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
