Aralarında zeytin ve zeytinyağı üreticileri, sivil toplum kuruluşları ve yurttaş örgütlenmelerinin bulunduğu kurumların yaptığı açıklamada …
Aralarında zeytin ve zeytinyağı üreticileri, sivil toplum kuruluşları ve yurttaş örgütlenmelerinin bulunduğu kurumların yaptığı açıklamada, zeytinlikleri elektrik üretimi için madenciliğe açan yönetmelik değişikliği hakkında verilen yürütmenin durdurulması kararının kaldırılmasına reaksiyon gösterildi. Açıklamada, zeytinlikleri madenciliğe karşı yine savunmasız bırakan bu yeni kararın kabul edilemez olduğu vurgulanırken, yönetmelik değişikliğinin de asıldan iptali talep edildi.
Açıklamanın tam metni şöyle:
Zeytinlikleri madenciliğe açan yönetmelik değişikliği iptal edilmeli
83 yıldır maddelerle korunan Anadolu’nun zeytinlikleri, birçok defa madencilik faaliyetlerine, imara, güç projelerine açılmak istendi. Lakin zeytin üreticileri, hayat savunucuları, sivil toplum örgütleri ve sendikaların çabası sonucu zeytin ağaçları bugüne kadar korunabildi.
1 Mart 2022’de ise ülkenin ‘‘elektrik ihtiyacı’’ öne sürülerek zeytinlikler kanunlara ve memleketler arası kontratlara uygun olmayan bir yönetmelik değişikliğiyle madenciliğe açıldı.
1939 yılında yürürlüğe giren 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması Hakkında Kanununun 20. unsuru şöyle: Zeytinlik alanları içinde ve bu alanlara en az 3 kilometre uzaklıkta zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez. Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli ziraî sanayi işletmeleri üretimi ve işletilmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının müsaadesine bağlıdır.
Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 115. Unsuru ise şöyle: “Ülkenin elektrik muhtaçlığını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin diğer alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi kaidesiyle Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin alanının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, alanda madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ait süreksiz tesisler inşa edilmesine kamu faydası dikkate alınarak Bakanlıkça müsaade verilebilir.”
Yönetmelik değişikliği ülkenin çabucak hemen tüm bölgelerinden yurttaş oluşumları, zeytinliklerin bulunduğu bölgelerde yaşayan yöre halkı, sivil toplum örgütleri, zeytin ve zeytinyağı üretici birlikleri ve hukukçuların reaksiyonuna neden oldu.
Söz konusu Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’e karşı birçok kurumun açtığı çok sayıda davada, “Zeytinlik alanların maden faaliyetlerinde kullanılması hukuka aykırı” denilerek yürütmenin durdurulması kararları verildi.
Ancak Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’ndan gelen itiraz üzerine davalar bir üst mahkemeye taşındı ve Danıştay İdari Dava Daireleri Heyeti, Danıştay 8. Daire ile 10. Dairesinin müşterek bir karar vermesi gerektiğini belirterek kimi davalarda yürütmeyi durdurma kararını kaldırdı.
FakatDanıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun yol istikametinden verdiği bu karar davanın aslına ait değil. O yüzden yönetmelik değişikliği hala açıkça hukuka muhalif. Danıştay 10. Daire ile birlikte oluşturulacak ortak heyetin de bu gerçeğe istinaden yönetmelik değişikliğine yönelik yürütmeyi durdurma kararı vermesini ve bu yönetmelik değişikliğinin en kısa vakitte temelden iptal edilmesini talep ediyoruz.
Türkiye zeytin üretiminde dünyada 5., zeytin ihracatında ise 4. sırada yer alıyor. ‘‘Elektrik ihtiyacı’’ gerekçesiyle ülkemizin dış ticaret istikrarının sağlanmasında zeytin ihracatının hissesi görmezden gelinerek zeytinle ülke iktisadına daha fazla katkı sağlanması engelleniyor.
Öte yandan, gerek Muğla Akbelen ve Yatağan’da gerekse Denizli Avdan’da kömür madenciliğine karşı ormanı ve zeytinlikleri için çaba eden yurttaşlar yürütmeyi durdurma kararının kaldırılmasından ötürü korkulular. Yakın vakitte Akbelen’de bu yönetmelik değişikliğinden hareketle zeytinliklere girilmiş, 17 zeytin ağacı sökülmüştü. Artık yürütmenin durdurulması kararının kaldırılması ile Muğla Akbelen, Yatağan ve Denizli Avdan başta olmak üzere tüm zeytinliklere yönelik tehdidin tekrarlanmasından tedirginiz.
Unutulmamalı ki, soframızdan eksik etmediğimiz zeytinimiz, bin bir çeşit börtü böceğin hayat alanı olmasının yanında lokal toplulukların da geçim kaynağı. Değil tek bir zeytin adedini kaybetmek, bu toprakların binlerce yıllık zeytin üretimini daha da artırmamız gerekiyor.
İklim krizi ve besin krizi göz önünde bulundurularak, Türkiye için hayati kıymetteki zeytinliklerinden, güç üretimi münasebet gösterilerek vazgeçilme teşebbüsünün hukuka ve bilime uygun olmadığını bir sefer daha tabir ediyor, zeytinliklerin şartsız korunması talep ediyoruz.
İmzacı kurumlar:
Agrida Tarım ve Turizm Derneği
Alakir Irmağı Kardeşliği
Antalya Ekoloji Meclisi
Ardanuç Cevizli Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği
Ayvalık Tabiat Platformu
Ayvalık Zeytin ve Zeytinyağı Üreticileri Derneği
Avdan Platformu
Bergama Etraf Platformu
Balkon Bahçeleri
Bodrum ODTÜ Mezunları
Boğatepe Etraf ve Hayat Derneği
Bozcaada Forum
Bursa Artvin Sanat Kültür ve Toplumsal Dayanışma Derneği
Büyük Menderes İnisiyatifi
Çeşme Etraf Platformu
Çevre ve Kültür Bedellerini Muhafaza ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL)
Dalyan Turizm Kültür ve Etraf Müdafaa Derneği
Datça Dağcılık ve Tabiat Sporları Kulübü (DADADOSK)
Datça Bayan Platformu
Didim Etraf Platformu (DİÇEP)
Dikili Kültür ve Etraf Platformu
Doğa Derneği
Doğal Hayat Derneği
Edremit Etraf Platformu (EDÇEP)
Edremit Etraf Derneği
Edremit Körfezi Zeytin ve Zeytinyağı Üreticileri Dernekler Federasyonu
Ege Etraf ve Kültür Platformu (EGEÇEP)
Elbistan Hayatı ve Doğayı Müdafaa Platformu
Gökova Ekolojik Ömür Derneği (GEYDER)
Greenpeace Akdeniz
Gökova Akyaka’yı Sevenler Derneği (GAS.DER)
Güllük Körfezi Muhafaza Platformu
Hemşin Hayat Derneği
İkizdere Etraf Derneği
İkizköy Etraf Komitesi
İklim İçin 350 Derneği
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Muhafaza Derneği
Kazdağları Kardeşliği
Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal)
Kuşadası Etraf Platformu
Kuzey Ormanları Savunması
Marmaris Kent Konseyi
Menteşe Kent Konseyi
Muğla Etraf Platformu (MUÇEP)
Orhanlı Köyü Kültür Tabiat Gençlik ve Spor Kulübü Derneği
Proje Konutu Toplumsal Kooperatifi
S.S. Orhanlı Köyü Ziraî Kalkınma Kooperatifi
Sandras’ı Müdafaa Platformu
SlowFood Adana
SlowFood Bardacık
SlowFood Fırtına
SlowFood Gökova Birliği
SlowFood Halfeti
SlowFood İda- Çanakkale
SlowFood Karaburun
SlowFood Kars Birliği
SlowFood Kastamonu
SlowFood Mahal
SlowFood Mut
SlowFood Ölmez Ağaç
SlowFood Şile Palamut
SlowFood Tarsus
SlowFood Tarsus Yeryüzü Pazarı
SlowFood Teos
SlowFood Trakya
SlowFood Yağmur Böreği
SlowFood Yaveş Gari Bodrum
SlowFood Yeryüzü Pazarı Foça
Söke Etraf Platformu
TEMA Vakfı
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Kurulu
WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı)
Yaşam ve Dayanışma Yolcuları
Yenifoça Forum
Yeşil Artvin Derneği
Yeşil Niyet Derneği
Van Çevder
Yeşil Ömür İnisiyatifi
YUVA Derneği
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
