Adet Öncesi Gerginliğe Karşı 8 Öneri

Kadınların büyük bir kısmı adet öncesinde fizyolojik ve ruhsal zahmetler yaşayabiliyor. Toplumda adet öncesi gerginlik sendromu olarak da söz edilen Premenstrüel Sendrom (PMS), bayanların günlük ömürlerini olumsuz etkiliyor. Sendrom görülen bayanların karşılaştığı şikayetler, bulundukları ömür alanlarına nazaran de farklılık gösterebiliyor. Kent hayatının içinde yaşayanlarda ruhsal belirtiler daha fazla görülürken, kırsal alanda doğal hayatın içinde bulunanlarda yüklü olarak fizikî bulgular ön plana çıkıyor. PMS’nin olumsuz tesirleri, ömür şeklinde yapılacak değişikliklerle ve ilaçlarla hafifletilebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Figen Beşyaprak, adet öncesi gerginlik sendromu ve tedavi metotları ile ilgili bilgi verdi.

Kadınların yüzde 80’ini etkiliyor

Dünyada bayan nüfusunun yaklaşık yüzde 80’ini etkileyen Premenstrüel Sendrom (PMS), ekseriyetle yumurtlama evresinden sonra başlayıp, adet kanamasına kadar devam etmektedir. Bayanların birçoklarında hafif seyreden belirtiler, yüzde 5’lik dilimde yer alan bayanlarda şiddetli bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Belirtilerin çok aşırı şiddetli olduğu durumlar ise Premensturel Disforik Bozukluk yahut Geç Luteal Faz Bozukluğu ismiyle bir psikiyatrik rahatsızlık olarak isimlendirilmektedir.

Hormon değişikliğine hassaslık sebepler arasında bulunuyor

Bu sendromun nedeni tam olarak belirlenememekle birlikte; yapılan aktüel araştırmalarda merkezi hudut sisteminde oluşan hassaslık varsayımı sebep olarak gösterilmektedir. Yani PMS’nin nedeni; bayanlarda bu periyotta ortaya çıkan hormonların dengesizliğinden çok, hormonlardaki olağan olan değişikliklere karşı bedenin çok hassaslık geliştirmesi olarak görülmektedir. Hormon değişikliğine karşı hassas olan bayanlarda bu durum birçok etkene bağlı olup, kısmen de genetik geçişli olabilmektedir.

Hem fizikî hem de ruhsal belirtiler ortaya çıkıyor

En sık sistemli adet görülen periyot olan üreme çağındaki bayanlarda izlenen adet öncesi gerginlik sendromunun belirtileri; ruhsal, davranışsal ve fizikî olmak üzere sınıflandırılmaktadır. Ruhsal ve davranışsal belirtiler arasında; depresyon, halsizlik, çok ahenge isteği, cinsel istek artışı, sonluluk, gerginlik korku ve dikkat azlığı, iştah değişiklikleri ve yemek istekleri yer almaktadır. Göğüslerin büyümesi ve hassaslaşması, ödem, baş ağrısı, kabızlık ve ishal, çok susama, ciltte akne ve karın ağrısı da fizikî belirtileri oluşturmaktadır.

Psikolojik yaklaşımlar ve ilaç tedavileri uygulanabiliyor

PMS tedavisinin asıl hedefi, belirtilerin azaltılması ve kişinin ömür kalitesinin artırılmasıdır. Hastalığın tedavisi ise ilaç ve ruhsal yaklaşımlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

• Psikolojik yaklaşımlar: Ekseriyetle hafif seviyede belirtisi olan bayanlarda psikoeğitim ve ömür usulü düzenlenmesi tedbirleri kâfi olmaktadır. Bununla birlikte antrenman, gevşeme ve bilişsel davranışçı terapi tavsiye edilir.
• Doğum denetim hapları: Şayet hastanın premensturel belirtileri gebeliği önleyici ilaç kullanımından sonra başlamışsa yahut kötüleşmişse o vakit öbür bir preparata geçilmesi yahut öbür bir doğum denetim usulü uygulanması faydalı olur.
• İlaç tedavisi: Adet öncesi gerginlik sendromunda (PMS) en sık kullanılan ilaçlar patofizyolojide de tesirli olduğu düşünülen serotonin üzerinden tesir yapan, serotonin geri alımı engelleyici kümeden antidepresan ilaçlardır.
• Hormonal tedavi: PMS’de kullanılan biyolojik tedavilerden bir oburu ise hormonal tedavilerdir. Hormonal tedavi stratejileri adet öncesi belirtilerin, adet döngüsündeki hormonal değişikliklerle bağlantılı olması temeline dayalıdırlar ve birçoklarında maksat yumurtlamanın baskılanmasıdır.
• Beslenme ve hayat şekli değişiklikleri: PMS ’de birtakım diyet destekleri de önerilmektedir. Lakin kimi istisnalar hariç olmak üzere bu desteklerin tesirli olduğunu gösteren bilimsel ispatlar azdır. Bu hastalara B6 vitamini, magnezyum, kalsiyum ve d vitamini desteği önerilir. Umut veren casuslar arasında kalsiyum desteği, vitamin B6 (pyridoxine) desteği, bilhassa pelvik ağrı eşlik ediyorsa B1 ve vitamin E, kompleks karbohidratlardan oluşan diyet ve vitex agnus castus (Hayıt Ağacı) kullanımı bulunmaktadır. Günlük 80 mg vitamin B6 alan bayanlarda psikiyatrik belirtilerde azalma saptanmıştır.

Adet öncesi gerginlik sendromunu bu tekliflerle daha rahat geçirebilirsiniz:

1. PMS yaşayanlar öncelikle hayat formunu değiştirmeli ve alışkanlıklarını farklılaştırmalı
2. Alkol, sigara, tuz, kahve ve şeker üzere tüketimlerden uzak durulmalı ya da kısıtlanmalı
3. Hareketli ömür biçimi benimsenmeli, fizikî aktiviteler nizamlı şekilde yapılmalı
4. Besin olarak tüketimin yanı sıra vitamin ve mineraller destek olarak alınmalı
5. Uyku sistemi stabil olmalı, yatma ve uyanma saatleri mümkün olduğunca değiştirilmemeli ve uyku kalitesi sağlanmalı
6. Hem PMS belirtilerine olan dikkati dağıtmak hem de gerilimi azaltmak için toplumsal aktivitelere iştirak sağlanmalı hem de farkı alanlarda uğraşlar edinilmeli
7. PMS periyodunda ortaya çıkan şişliklerin atılması için bol su içilmeli ve istikrarlı beslenmeye ihtimam gösterilmeli, muhtaçlık halinde hormonal değişimleri azaltmak için doğum denetim hapı başlanmalı
8. Kronik yorgunluk sendromu, tiroid bozuklukları, depresyon ve anksiyete üzere duygudurum bozuklukları üzere kimi rahatsızlıkların belirtileri adet öncesi gerginlik sendromuna benzeyebilir. Bu hastalıkların ayırıcı teşhisini yapabilmek için kimi testler yapılıp, ona nazaran tedaviler uygulanmalı.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı