Karşıyaka’nın kültür ve sanat kenti kimliğini güçlendirmek için çalışmalar yürüten Karşıyaka Belediyesi, bu anlayışla ilçeye kazandırdığı yeni …
Karşıyaka’nın kültür ve sanat kenti kimliğini güçlendirmek için çalışmalar yürüten Karşıyaka Belediyesi, bu anlayışla ilçeye kazandırdığı yeni stant salonunu tarihi bir stantla ziyarete açtı.
İzmir’in düşman işgalinden kurtuluşunun ve büyük yangının yüzüncü yılı münasebetiyle hazırlanan ‘Ateş Çemberinde İzmir-İşgalden Kurtuluşa’ Standı, Bostanlı Şehitler Bulvarı üzerindeki katlı otopark binasının çatısında oluşturulan ‘Çatı Bostanlı’da İzmirlilerle buluştu. Kendi koleksiyonu ve arşivinden seçilen fotoğraf, evrak, gazete, kitap ve haritalar ile büyük katkı sunan Nejat Yentürk iştirakçilere stant hakkında bilgi verdi.
Serginin küratörlüğünü üstlenen koleksiyoncu ve araştırmacı Aybala Yentürk açılışta yaptığı konuşmada şunları kaydetti: “Milli çabaya baş koymuş ve bu uğurda can vermiş olan herkese duyduğum vefa borcunu biraz olsun ödeyebildiysem ne memnun bana. Bu standın bir öteki kıymeti daha var… O da dizaynından kurulumuna kadar tümüyle Karşıyaka Belediyesi tarafından üstlenilmiş olmasıdır. Belediye Liderimiz Sayın Cemil Tugay’ın inancı ve dayanaklarıyla hayata geçirdiğimiz bu standın her köşesinde arkadaşlarımın özverili uğraşları var; kendilerine bir defa daha çok teşekkür ederim. Ayrıyeten çok bedelli aile arşivleriyle bize katkıda bulunan Zafer Falay ve ailesi ile Cem Karagözlü ve ailesine de teşekkür ederim. Amerika’dan bize elini uzatan Karşıyakalı koleksiyoncu Yavuz Çorapçıoğlu’na, İstanbul’dan Uğur Yeğin ve İnönü Vakfı’na da teşekkürlerimi sunuyorum.”
“BU YIL 9 EYLÜL’Ü ÖBÜR KUTLUYORUZ”
Serginin açılışında konuşan Karşıyaka Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay, bu sene 9 Eylül’ün apayrı hislerle kutlandığını vurgulayarak şu tabirleri kullandı: “Bulunduğumuz yer Bostanlı ve kentin simge alanlarından birindeyiz. Sanata, kaliteye aç; medeniyeti zati yaşayan lakin bu tarafta tesisleşmeleri özleyen insanlarımız için bu alanı oluşturmuş olmak kolay lakin yaratıcı bir fikirle başlayan süreçti. Burayı böylesine hoş bir alana dönüştüren tüm mesai arkadaşlarıma farklı başka teşekkür ederim. Biz 9 Eylül’ü her sene kutluyoruz, İzmirliler için bir bayramdır ancak 100. yılda hepimiz çok daha derin manevi hislerle kutladık, bu nedenle yaptığımız her aktivitenin manevi tarafı çok güçlüdür. Ve hepimiz de bir şeyi fark ettik; ülkemizde bir şeyler yanlış gidiyor. 100 yıl evvel atalarımızın çok acılar çekip, o acılarla çaba edip hakikaten çok kahramanca bir savaşla ülkemizi kurtaranların, hayal ettiği ülkede mi yaşıyoruz diye sorduğumuzda ‘hayır’ yanıtını verebilecek bir durumdayız. Şunu fark etmeliyiz: Biz o periyotlarda yaşanan her şeyi eksiksiz bilmiyoruz ve alanında uzman şahıslardan öğrenmeye gereksinimimiz var.”
“SORUMLULUKLARIMIZ VAR”
Büyük uğraşlar ile kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti’nin korunması için herkesin kıymetli sorumlulukları olduğunu vurgulayan Başkan Tugay, “Türk milleti kahramandır, Türk milleti kendisine saldırmayan kimseye hiçbir şey yapmamıştır. Kurtuluş Savaşı gayretinde Anadolu’da insanlara yapılan azaplar, zulümler o kadar ağırdır ki… Biz böylesine zalimce bir işgalden, ülkemizi parçalamaya çalışan o emperyalizmden bizi kurtaran insanlara hak ettikleri saygıyı her vakit, her yerde göstermek zorundayız. Bilmemiz gereken gerçekleri bilmeli ve unutmamalıyız, sonrasında bağımsız bir Türkiye Cumhuriyeti’nin ne kadar kıymetli olduğunu, onu korumak için her birimizin üzerine düşen sorumluluklar olduğunu hatırlamalıyız. Emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum” formunda konuştu. Tugay konuşmasında stant salonu ve imal etabı hakkında da bilgi verdi.
“DEĞERLİ BİR ÇALIŞMA”
Konuşmasında birlik ve beraberlik vurgusunda bulunan Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanvekili, Manisa Milletvekili Özgür Özel de taşıdığı nitelikler sebebiyle bu standın ülke açısından çok kıymetli olduğunu belirterek, “Bu stantta emeği geçen ve bu hoş anları paylaşmak için burada bulunan herkese çok teşekkür ediyorum. Çok yoğun bir program var, bugün buraya gelirken ‘Herkes, her yere çağırır ancak Cemil Tugay bir yere çağırıyorsa orada bulunmak gerekir’ hissiyatı içindeydim ve geldiğimde de gördüm. Belediye Başkanı’mızın az evvel söz ettiği üzere her şeyin yıl dönümü pahalıdır ancak işgalden kurtuluşun 100. yılı inanılmaz manalıdır. Elde bulunan daha evvel bilinmeyen bilgileri, evrakları, fotoğrafları 100. yılda paylaşıyor olmak; bu türlü bir sergiyi kente ve ülkeye kazandırıyor olmak çok kıymetlidir. Bostanlı’da bir süpermarket çatısının bu türlü bir hedef için fark edilmesi ve bir standa dönüştürülmesi kıymetli bir mahallî yöneticilik yeteneğidir. Onun için Karşıyaka Belediyesi’nin tüm çalışanlarına, özellikle Belediye Başkanı’mız Cemil Tugay’a çok teşekkür ediyor, kendisini tebrik ediyorum” biçiminde konuştu.
“İYİ Kİ VARSINIZ”
9 Eylül kutlamalarına da değinen Özel, “Bir 100. yıl ona ne kadar kıymet veriyorsanız o denli kutlanır; İzmir 100. yılını kendisine, tarihine, şanına, onuruna yakışır bir biçimde kutladı. 4 milyonluk bir kentin yarısının kalkıp bir meydana gitmesi ve sonra konutuna dönmesi, toplu taşımayla ya da öteki artı imkanlarla mümkün değildir. Hiç kuşku yok ki bir kentin yarısının kendi imkanlarıyla bu türlü bir kutlamaya katılmış olması, başka yarısının da inanıyorum ki ekranları başından bunu takip etmesi o insanların Cumhuriyet’e, kente verdikleri kıymeti, yükledikleri manası ve o kentten beklentilerini boşa çıkarmayacak niteliklerini gösterir. Bu duyguyu bizlere yaşatanların bir temsilcisi olarak hepinize yürekten teşekkür ediyorum, güzel ki varsınız” dedi.
“BİZ ATATÜRK’TEN TARAFIZ”
Özel, konuşmasına şöyle devam etti: “Bunu hissedenlerle birlikteyiz. Bir de bunu görüp de içine sindiremeyenler, bundan rahatsız olanlar ve buna saldıranlar var. Zira onlar koca koca meydanları bir şekilde doldurup, oralarda promterlardan okudukları histen ve nitekim mahrum telaffuzlarını birilerine bir şekilde alkışlatarak bu günlere kadar gelmiş olanlar ve bir ayrım noktasında olduklarının farkındalar. Hem 9 Eylül 1922 öyleydi hem de 29 Ekim 2023 o denli olacak ve ortada yaşanacak olan seçimde cuma akşamki mihenk taşı bir kere daha vurulacak. Orada her şey ortaya çıkacak; kim Atatürk’ün telaffuzuna, söylevine, onun aktardıklarına ve yazdığı tarihe inanıyor kim onun karşısındakilere inanıyor. O denli köpürmelerine gerek yok, tümünün bulunduğu bir itiraz var: ‘İktidar sahipleri o periyotta gaflet, dalalet ve ihanet içindeydiler’ lafına. Laf Tunç Soyer’in olunca itiraz etmek kolay lakin o laf Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ten, Gençliğe Hitabesi’ne, Nutuk’una ve o laf ulusal gayretin niye kaçınılmaz olduğunu hatırlatmak için hepimize vasiyettir. İnanmayan inanmasın, savunmayan savunmasın; ayrışacaksak burada ayrışalım.”
“BURADA KALMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
Tam bağımsız ve demokratik Türkiye’den yana olduğunu, aksinin karşısında durulması gerektiğini vurgulayan Özel, “Birileri çıkıp ‘Bu memlekete 200 yıldır istikamet dayatılıyor’ diyor, bakalım o istikamete. 1808 Sened-i İttifak; bu ülkenin birinci çağdaşlaşma ve birinci defa tek adam rejiminden kurtulup padişahın yetkilerinin tartışıldığı ve paylaşılmasının gündeme getirildiği dokümandır ve birilerinin buna bile itirazı var. O istikamet demokrasiyse, parlamentoysa, bir tek adamın yanlışlarının milyonlara bedel ödetmesinin karşısında istişare, ortak akıl, müzakereyse o istikametin bizi getirdiği yer bugünün Türkiye’si ise istikamete itiraz edene kuşkuyla bakmak lazım. Biz Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin, Jön Türkler’in tarafıyız. Siz 30 yıl parlamentoyu kapatanlarsınız, bir inat uğruna donanmayı Haliç’e bağlayıp Adalar’ı ve Kıbrıs’ı kaybedenlersiniz, siz Vahdettin’siniz. İlla ayrışacaksak şurada ayrışırız; o savunduklarınız işgal kuvvetlerine halılar serip methiyeler düzerken biz ‘Geldikleri üzere giderler’ diyen taraftayız. 6. Filo denince bir tarafta onu denize dökmek isteyen Deniz Gezmiş, arkadaşları bir tarafta da o donanmaya karşı seccade serip namaz kılan İsmail Kahraman ve onun ‘İzmir’e girerken tek kurşun bile atılmadı, İzmir’in kurtuluşu kutlanmamalıdır zira Yunan askeri yoktu İzmir’i de öbürleri yaktı’ söylemi. Bunu diyen karşı taraftaysa biz bu taraftayız ve burada kalmaya devam edeceğiz” sözlerini kullandı.
“DEĞERLERİMİZDE BULUŞACAĞIZ”
Türk milletinin kendi ortak bedellerinde buluşarak bu kıymetlerden yana tutum alacağını lisana getiren Özel, “Biz tarihi Atatürk’ten, onun yazdıklarından öğrendik, siz ‘Keşke Yunan kazansaydı’ diyen Fesli Kadir’den. Buna hürmet duymayız, karşısında durmaktan onur duyarız. Atatürk’e ve bu ülkenin kurucularına kafayı takanlar artık çıkmış ‘Osmanlı ile Cumhuriyet’i karşı karşıya getirmeyin’ diyor. Gelmesin; Osmanlı da bizim, Selçuklu da bizim, Cumhuriyet de bizim. Ülkeyi en ufak ortak bir pahada bile buluşamama noktasına getirdiler, halbuki ben inanıyorum ki milyonlar var. 9 Eylül akşamındaki hissiyattan bunu anlıyorum. Bizler adalette, demokraside, kardeşlikte, vicdanda, bir ortada durmanın faziletinde buluşmak zorundayız. Cumhuriyet de bu demek esasen. Tunç Başkan’ın ‘Emperyalist çizmeleriyle kirlettiler, İzmir’i kana boğdular’ dediği elbette ki Yunan askerleri; Yunan demedi diye algı yaratma çabasındalar. Buna sarılacak kadar çaresizlik içindeler. Tunç Başkan; emperyalist de, kirli çizme de, savaş da dedi, zafer de dedi lakin en sonunda barış da dedi. Zira her barış bir savaşın eseridir, iş savaşan tarafta kalmayıp barışı koruyabilmektedir. İş savaşma mecburiyeti çıkmadan barış içinde çıkarları koruyabilmektedir. 20 yıldır Ege’de adalara bayrak dikilmesine sessiz kalıp seçim vakti materyal üretmeye çalışanlara bu milletin karnı tok. Bu stantta emeği geçen herkese bir kere daha teşekkür ediyor; memnun özgür, adil günlerde buluşmayı diliyorum” diyerek konuşmasını noktaladı.
Katılımcılar konuşmaların akabinde Nejat Yentürk eşliğinde sergiyi gezdi, stantta yer alan eserler hakkında bilgi edindi.
NEJAT YENTÜRK’ÜN KOLEKSİYONUNDAN
Ateş Çemberinde İzmir Standı, Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının akabinde 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in Yunanistan tarafından işgal edilmesiyle başlayan Ulusal Çaba ve kurtuluş sürecini kapsıyor. Nejat Yentürk koleksiyonu ve arşivinden seçilen fotoğraf, doküman, gazete, kitap ve haritalar eşliğinde hazırlanan standın odaklandığı ana başlıklardan birini; Yunan ordusunun işgal boyunca Batı Anadolu’da meydana getirdiği tahribat ve zulümler ile Türk tarafının yaşanan olayları dünya kamuoyuna duyurma uğraşları oluşturuyor. Osmanlı ve Ankara Hükümetleri ile Türk aydınlarının bu emelle hazırladığı propaganda yayınları, stantta kıymetli yer tutuyor.
HİÇ BİLİNMEYEN EVRAK VE FOTOĞRAFLAR
Ateş Çemberinde İzmir standı; 2022 Eylül ayının, İzmir’in işgalden kurtarılışının yanı sıra, tarihin gördüğü en büyük yangınlardan biri sonucunda yok oluşunun 100. yıl dönümü olduğuna da dikkat çekiyor. Ve ziyaretçileri, sıklıkla zihinleri meşgul eden “İzmir’i kim yaktı?” sorusuyla sonlu kalmak yerine, üzerinde pek az konuşulan, hatta pek çok kişinin habersiz olduğu Büyük Taarruz sonrasında geri çekilen Yunan ordusunun Batı Anadolu’da yaktığı köy, kasaba, kentler ve buralarda uyguladığı akıl almaz şiddet üzerinde düşünmeye davet ediyor. Bu bağlamda stantta yer verilen belgesel niteliğindeki fotoğraf ve sinemalar yüzyıl evvel yaşanan trajik olaylara tanıklık ediyor. Birden fazla devlet arşivlerinde bile bulunmayan, varlığından haberdar olunduğu halde görülmemiş evrak ve fotoğraflara yer veriyor olması da standın bir öteki kıymetli özelliği olarak gösteriliyor.
KARŞIYAKA’DA YAŞANAN OLAYLAR
Sergide işgal ve kurtuluş günlerinde Karşıyaka’da yaşanan tarihi olaylara da yer veriliyor. Yunan hükümdarı Konstantin ve maiyetindekilerin Karşıyaka’da konaklaması, Türk ordusunun önünden kaçan Yunan askerlerinin Karşıyaka üzerinden kaçışları, 10 Eylül 1922 günü Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Karşıyaka’ya gelişi ve burada konaklaması bu olayların başlıcalarından.
Sergide ayrıyeten Zafer Falay ve Ailesi arşivinden Fahrettin Altay’ın İzmir yangını sırasında çektiği fotoğraflar ile kullandığı fotoğraf makinası ve Kurtuluş Savaşı’nda esir düşen Yunan general Trikupis’e ilişkin kamçı da ziyaretçilerin ilgisine sunuluyor. Cem Karagözlü ise anneannesinin 9 Eylül için kendi elleriyle diktiği bayrak ile standa katkı sağlıyor. Standa arşiv ve koleksiyonları ile katkıda bulunanlar arasında Prof. Dr. Yavuz Çorapçıoğlu, Uğur Yeğin, İnönü Vakfı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı ve Şişli Atatürk Müzesi bulunuyor.
11 ARALIK’A KADAR AÇIK
Küratörlüğünü koleksiyoncu ve araştırmacı Aybala Yentürk’ün üstlendiği standın tasarım ve suram süreci tümüyle Karşıyaka Belediyesi tarafından gerçekleştirildi. 11 Aralık 2022 tarihine kadar açık kalacak olan Ateş Çemberinde İzmir Standı pazartesi günleri hariç her gün 10:00-18:30, perşembe günleri ise 10:00-20:00 saatleri arasında fiyatsız olarak ziyaret edilebilir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
