Bebeklerde Kafa Şekil Bozukluğunun 11 Nedenine Dikkat!

Bebeklerin baş formlarında sıklıkla simetri bozuklukları görülebiliyor. Her ne kadar yenidoğanların baş yapısı aile büyüklerinin baş yapısına benzetilse de, hal bozuklukları kalıtsal meseleler arasında yer almıyor. Çoğunlukla doğumdan kısa bir müddet sonra ya da birinci birkaç ayda kendini aşikâr eden ve bası sonucu oluşan bu deformitelerin tedavisi, form bozukluğunun derecesine nazaran gerekli olabiliyor. Bebeğin başının gerisinde ya da yanlarda düzleşme, hatta çökme olabiliyor. Bebeklerin başındaki hal bozukluğunun yeri ve şiddeti, kulakta kayma olup olmadığı ve göz aralarının ne kadar asimetrik olduğu üzere durumlara nazaran düzeltilmesine gerek olup olmadığına karar veriliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları (Pediatri) Bölümü’nden Prof. Dr. Mahmut Çivilibal, bebeklerde baş biçim bozuklukları hakkında bilgi verdi.

Bebeklerin başındaki kıkırdakların, olması gerekenden erken vakitte kapanmasıyla oluşan kafatası biçim bozukluklarına “kraniosinostoz” ismi verilmektedir. Kraniosinostoz, beynin büyümesini engelleyerek gelişim sorunlarına ve işlev kayıplarına yol açabilmektedir. Bu tablonun erken devirde fark edilerek gerekli müdahalelerin yapılması, çocuğun zihinsel gelişimi açısından büyük değer taşımaktadır.

Bebekler doğduklarında kafatası içerisindeki sütür ismi verilen kıkırdak yapılarda muhakkak oranda açıklık bulunmaktadır. Bebek 3’üncü ayına geldiğinde bu sütürler yavaş yavaş kapanmaya başlar ve 18’inci ayda hepsi büsbütün kapanmış olur. Bebeklerin beyni doğduklarında fizikî olarak küçüktür ve bedenle birlikte vakit içerisinde büyür. Sütürler ortasındaki bu esneklik beynin sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi için gereklidir. Kraniosinostoz durumunda bu sütürlerden kimileri erken kapanır ve beynin kapandığı bölgeye denk gelen kısmı büyüyemez, baskıya maruz kalır. Beyin, baskıya maruz kaldığı bölgenin karşı istikametine hakikat büyür ve kafatasında form bozuklukları oluşur.

Bebeklerde baş form bozukluğunun nedenleri

• Bazen doğuştan kraniosinostoz gelişebilmektedir.
• Bebeğin anne karnındaki duruş konumu nedeniyle görülebilmektedir.
• Olağan doğumda bebeğin dışarı çıkabilmesi için forseps ismi verilen özel bir aygıtın kullanılması ile oluşabilir.
• Güç doğumlarda bebeğin geliş konumuna bağlı olarak oluşabilir.
• Bebeğin küvözde kalması durumunda gelişebilmektedir.
• Boyun kaslarındaki kısalık nedeniyle oluşabilmektedir.
• Mikrosefali (küçük beyinli doğma): Küçük beyinli doğumlarda beynin büyüyememe durumu vardır. Beyin büyüyemeyince kemikleri dışa gerçek itemediğinden kafatası dışa yanlışsız büyümez ve kıkırdaklar devamlı hareket etmediği ve dışarı iten bir güç olmadığı için erken periyotta kaynayıp sabitleşir.
• Bazen çocuklar doğduğu vakit hidrosefali ismi verilen baş içinde su artışı sorunu oluşur. Hidrosefali ameliyatlarında takılan şantın gereğinden fazla su boşaltması da beynin içeri hakikat büzüşerek genişlemesini engellediğinden yeniden kafatasındaki sütürlerin erken kapanmasına neden olabilir.
• Hipertiroidi, fosfat eksikliği, mukolipidoz üzere metabolik hastalıklarda da kraniosinostoz gelişimi olmaktadır.
• Apert sendromu, crouzon sendromu üzere gen mutasyonlarında kraniosinostoz gelişimi olmaktadır.
• Pozisyonel deformasyon bunların doğuştan olmayan ve en sık görülen cinsidir. Çocuk bilhassa 3 aya kadar çok fazla hareket etmeyip daima tıpkı durumda yatırılırsa başın yastığa geldiği yer düzleşir, tam karşı istikamette alın bölgesi şişer. Bu problemle çok sık karşılaşılır. Aileler bilhassa bu bahiste çok tedirgindir. Bu hastalarda baş yapısı çoklukla birinci 2 yıl içinde çocuk sağa sola dönmeye, yürümeye başladıktan sonra, daima birebir yere bası durumu ortadan kalkınca kafatası tekrardan özgün formunu almaktadır.

Bebeğinizin başındaki biçim bozukluğunu denetim edebilir, tedbirinizi alabilirsiniz

Bebeğinizin baş yapısında form bozukluğu olup olmadığını kolay bir test ile ön denetimini sağlayabilirsiniz. Bebeğinizin başına üstten kuş bakışı baktığınızda simetriden uzak duruyor ise kesinlikle doktorunuza danışmalısınız. Tıbbı tarama aygıtı ile ölçülendirilerek çıkan şiddete nazaran bebeğinizin neye muhtaçlığı olduğu konusunda fikir alabilirsiniz. Bebeğinizin yalnızca yatıştan kaynaklı oluşan biçim bozukluklarında çocuk hekiminiz sizi takip edecektir. “12. aya kadar geçer” yahut “oturmaya başlayınca geçer” telaffuzlarının bebeğinizin hal bozukluğunun şiddetine nazaran değişeceğini unutmayın. Bu durumun ayrıştırılmasının 3 boyutlu bir tıbbı tarama aygıtı ile yapılması değerlidir. Görsel olarak tabibin yaptığı ön kıymetlendirme sonrasında tıbbı tarama aygıtı ile şiddet tespiti yapılarak ortez kask tedavisine muhtaçlık olup olmadığına bakılır.

3 boyutlu tarama aygıtlarıyla bozukluğun şiddetine bakılıyor

Hafif ve orta şiddetteki form bozuklukları, bebek 6 aydan küçükse; başının sırtüstü yatarken pozisyonlanması, idmanlar ve yüzüstü aktivitelerle düzelebilir. Erken periyot yapılan tespitlerde çoğunlukla pozisyonlama ile güzelleştiği görülür, lakin bu güzelleşmenin de takibi tekrar tıbbı tarama aygıtları ile ve multidisipliner yaklaşım ile yapılır. Çok şiddetteki biçim bozukluklarında gecikmeden kask tedavisi uygulanır.

Birtakım durumlarda ebeveynlerin panik yaklaşımı ile birlikte çok da sonucu değiştirmeyen tetkikler istenebilir. Bunun kararı verilmeden evvel yeniden multidisipliner olarak gerekliliğinin konuşulması, bebeğin gereksiz yere radyasyona maruz kalmasının önüne geçer. Baş biçim bozuklukları sizi erken devirde endişelendirmemelidir lakin “bir şey olmaz” deyip durumu kendi haline bırakmak da gerçek bir yaklaşım değildir. Bu durumda erken periyotta tedbir almak için doktora başvurmak değerlidir.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı