Yeme bağımlılığı ile nasıl mücadele edilmeli

Hedonik açlık, yeme bağımlılığına davetiye çıkarabilir

‘Tokum lakin hala yemek istiyorum’, ‘Doydum lakin üzerine bir tatlı olsa üstün olurdu’, ‘Yiyecek için midemde yer kalmadı lakin kahveye hayır diyemem’ üzere cümleleri günlük hayatta sık sık duyarız. Bu tıp cümlelerin hazdan ötürü ortaya çıkan hedonik açlıktan kaynaklandığını belirten Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, hazzın olduğu yerde bağımlılığın da görülme ihtimalinin çok yüksek olduğu ikazında bulundu. Durumsal gerilim yaşayan ve buna bağlı olarak ruhsal açıdan gerilen bireylerin, yaşadıkları tansiyonla gayret edebilmek için yeme davranışı sergileyebildiğini kaydeden Aydın, gerilimle baş etmede yeme davranışı yerine diğer davranışlar geliştirilmesini tavsiye ediyor.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, hazdan ötürü ortaya çıkan hedonik açlık ve nedenlerine ait değerlendirmede bulundu.

Açlık ikiye ayrılıyor

Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, açlığın temel olarak iki kategoriye ayrıldığını belirterek birincisinin homeostatik açlık, başkasının ise hedonik açlık olduğunu kaydetti. Homeostatik açlığın, kişinin biyolojik olarak gerekli enerjiyi sağlayabilmesi için gerekli olan iletinin beyne gönderilmesi ile oluştuğunu kaydeden Aydın, “Homeostatik açlıkta gaye canlının hayatta kalabilmesi için gerekli olan enerjiyi sağlamaktır.” dedi.

Doydum ancak üzerine bir tatlı üstün olurdu…

Hedonik açlığın söz manasından da anlaşılacağı üzere temel muhtaçlıktan değil de hazdan ötürü ortaya çıkan açlık hali olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, “Bu açlığı tanıyabilmemizi sağlayacak günlük hayatta birtakım cümleler duyabilmekteyiz. Örneğin ‘Tokum fakat hala yemek istiyorum’, ‘Doydum lakin üzerine bir tatlı olsa üstün olurdu’, ‘Yiyecek için midemde yer kalmadı lakin kahveye hayır diyemem’ üzere cümleler örnek olarak gösterilebilir. Özetle hedonik açlık, temel gereksinimden fazla hazza yönelik tatmini sağlamak emeliyle ortaya çıkan bir durumdur.” diye konuştu.

Haz varsa dikkatli olmak gerekiyor

Bir davranışın içerisinde haz varsa dikkatli olmak gerektiğini tabir eden Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, haz alabilmek için daha çok yemek yeme davranışına “beslenme bağımlılığı” denildiğini belirterek şunları söyledi:

“Hazzın olduğu yerde bağımlılığın da görülme ihtimali çok yüksektir. Beynin hazla ilgili bölgesi çok sık uyarıldığında bağımlılık gelişme riski artacaktır. Kişi haz almak için yedikçe daha çok haz alma isteği gelecektir. Zira beynin hazla ilgili bölgesi fazla uyarıldığından ötürü haz eşiği yükselecektir. Bu nedenle haz alabilmek için daha çok yemek zorunda kalınacaktır. Bu duruma beslenme bağımlılığı denir.”

Beslenme bağımlılığı pek çok meseleye davet çıkarabilir

Beslenme bağımlılığının şahısta daima ağzını doldurma ve boş bırakmama ihtiyacı oluşturduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, “Bağımlılık ne derece şiddetli olursa bu davranışın da o derece sık olması beklenmektedir. Bu durum kişinin kısır bir döngü içerisine hapsolmasına neden olabilir. Bu kısır döngü beraberinde diyabet, obezite, kalp damar hastalıkları ve uyku sorunları üzere pek çok fizikî ve ruhsal rahatsızlıkları getirebilir.” ikazında bulundu.

Hedonik açlık kimlerde görülür?

Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, hedonik açlığın ortaya çıktığı durumlara da değinerek şu bilgileri verdi:

1-Durumsal gerilim yaşayan ve buna bağlı olarak ruhsal açıdan gerilen bireyler, yaşadıkları tansiyonla uğraş edebilmek için yeme davranışı sergileyebilirler. Kişi gerildikçe rahatlayabilmek maksadıyla yer, bu duruma duygusal yeme denir. Örneğin aile içi çatışmalar, iş gerilimi ve sınav gerilimine bağlı olarak yemek yeme gibi…

2- Gerilimle baş edebilme mahareti düşük olan bireylerde görülebilir.

3- Depresif bireylerde duygusal boşluk sıkça karşılaşılan bir durumdur. Duygusal boşluğu gidermek ve depresyona bağlı olarak ortaya çıkan haz alamama ve keyifsizlik durumunu gidermek ismine yeme davranışı sergileyebilirler.

4- Dürtüsel ve haz odaklı şahıslarda de görülebilir.

Hedonik açlıkla gayret için bu tavsiyelere dikkat!

Hedonik açlıkla uğraş edebilmek için yapılabilecekleri de sıralayan Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, tavsiyelerini şöyle sıraladı:

• Yemek saatleri düzenlenmelidir. Beslenmek için acıkmayı beklememek gerekir.
• Ara öğün sayısı arttırılmalıdır. En az 2 en çok 4 orta öğün oluşturulmalıdır.
• Öğünlerde şeker ve yağ oranı yüksek olan yiyecekler değil, lif oranı yüksek olan yiyecekler tercih edilmelidir.
• Gün içerisinde çokça su tüketilmelidir.
• Düzenli yürüyüş ve antrenman ihmal edilmemelidir.
• İşlenmiş ve fastfood şekli yiyecekler yerine kuru meyve, kuru yemiş, meyve ve süt eserleri tüketilmelidir.
• Tatlı ve şeker krizleri ile gayret için çok şekerli yiyecekler değil, kuru meyve ya da meyveler tercih edilmelidir.
• Yaşanan gerilime bağlı olarak ortaya çıkan ruhsal rahatsızlıklar için uzman dayanağı alınmalıdır.
• Yemeği tetikleyecek toplumsal medya mecralarından uzak durulmalıdır.
• Stresle baş edebilmek için yeme davranışı sergilemek yerine dikkati dağıtabilecek öbür aktiviteler bulup onlara sarılmak gerekmektedir. Örneğin çok gerildiğimizde yürüyüş yapmak ya da sevdiklerimizle vakit geçirmek gibi…

Yaşam kalitesini artırmak önemli

Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, kelamlarını şöyle tamamladı: “Bu konulara dikkat etmek bizi ruhsal ve fizikî açıdan pek çok rahatsızlıktan koruyacaktır. Bu durum beraberinde kaliteli bir ömür yaşama imkanı elde etme imkanı bizlere sunacaktır. Böylelikle hem fiziken hem de ruhen doyum yaşayıp hayatımızı daha konforlu idame ettirebileceğiz.”

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı