Çocukluk çağı travmaları intihar riskini 10 kat artırıyor

İntihar aksiyonunun yalnızca bireyi değil, ailesini, sevdiklerini ve vakit zaman içinde bulunduğu toplumu dahi etkileyebilen yıkıcı bir hareket olduğunu belirten Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, intihar fikri ve davranışının hem değerli bir psikiyatrik acil durum hem de büyük bir halk sıhhati sorunu olduğunu söyledi. Dünya Sağlık Örgütü raporlarına nazaran, dünyada yılda yaklaşık 800 bin kişinin intiharla hayatına son verdiğini kaydeden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, çocukluk çağı travmalarına dikkat çekti. Dr. Erman Şentürk, bilhassa cinsel ve fizikî istismar öyküsünün intihar için bağımsız bir risk etmeni olup mümkünlüğü yaklaşık 10 kat kadar artırdığını belirterek intiharın önlenmesi konusunda daima toplumsal hem de ferdî tedbirlerin alınması gerektiğini vurguladı.

Dünya Sağlık Örgütü, Memleketler arası İntiharı Tedbire Derneğinin bir teşebbüsü olarak 2003 yılından bu yana dünyada intihar olgusu konusunda farkındalık oluşturmak emeliyle 10 Eylül tarihini Dünya İntiharı Tedbire Günü olarak ilan etti. Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, Dünya İntiharı Tedbire münasebetiyle yaptığı açıklamada intihar ve intiharın önlenmesine ait değerlendirmede bulundu.

İntihar büyük bir halk sıhhati sorunudur

Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, intiharın biyolojik, psikiyatrik ve sosyolojik yönleri olan çok boyutlu ve karmaşık bir davranış olduğunu belirterek “İntihar, rastgele bir psikiyatrik hastalığın eşlik etmediği kaotik süreçlerden çeşitli psikiyatrik hastalıklara kadar birçok durumda karşımıza çıkabilir ve geniş bir bakış açısı gerektirir. Tamamlanmış olsun ya da olmasın intihar hareketi, yalnızca bireyi değil, ailesini, sevdiklerini ve vakit zaman içinde bulunduğu toplumu dahi etkileyebilen yıkıcı bir aksiyondur. Bu açıdan bakıldığında intihar fikri ve davranışı, bir taraftan kıymetli bir psikiyatrik acil durum iken öteki taraftan da büyük bir halk sıhhati meselesidir.” dedi.

Dünyada yılda 800 bin kişi intihar ediyor

Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı raporda, genç yaşlardaki ölüm nedenleri arasında intiharın ikinci sırada yer aldığını ve dünyada yılda yaklaşık 800 bin kişinin intihar ile hayatına son verdiğinin bildirildiğini tabir eden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, intiharın mevtle ya da kalıcı bir hasarla sonuçlanabileceği gerçeğine rağmen önlenebilir bir hareket olduğu unutulmaması gerektiğini vurguladı.

En kıymetli risk kümelerine dikkat!

İntiharı önlemede risk kümelerinin belirlenerek bu kümelere yönelik önleyici yaklaşımların geliştirilmesinin son derece kıymetli olduğunu vurgulayan Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Bu noktada kesin gaye intihar davranışını engellemek yahut intihara eğilimi olan kişiyi rehabilite etmektir. İntihar davranışı ile ilgili en önemli risk kümesinin içinde depresyon, bipolar duygudurum bozukluğu, alkol-madde kullanım bozukluğu, şizofreni, borderline kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu olan bireyler yer almaktadır.” dedi.

Çocukluk travmalarında risk 10 kat artıyor!

Tamamlanmış intiharların yüzde 90’ında psikiyatrik bir teşhis bulunduğunu söz eden Dr. Erman Şentürk “Bu nedenle bütün psikiyatri hastalarında intihar niyeti, birinci kıymetlendirme ve denetimlerde kesinlikle sorgulanmalıdır. Tekrar çocukluk çağı travmaları bilhassa de cinsel ve fizikî istismar öyküsü intihar için bağımsız bir risk etmeni olup mümkünlüğü yaklaşık 10 kat kadar artırmaktadır. Daha önce intihar girişiminde bulunmuş kişiler, yineleyen girişimler açısından büyük risk taşımaktadır. İntihar girişimin tekrarlama riski intihar girişiminden sonraki birinci bir yılda ve de özellikle birinci üç ayda çok yüksektir. Yeniden ailede intihar teşebbüsü hikayesi olması da değerli bir risk etmenidir.” ikazında bulundu.

Büyük yaşamsal krizler de intihar niyetine yol açabilir

Büyük yaşamsal krizler ve ardından gelen yoğun gerilim yükü ile gelen intihar fikrinin ender olmadığını kaydeden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Yakın devirde yaşanan ayrılık, boşanma ve vefat üzere kayıplar, kaza ve hastalık sonucu ortaya çıkan bedensel yeti kayıpları, kendilik pahasında ya da toplumsal statüde kayıplar örneğin işten çıkarılma ya da iflas, göç ve taşınma üzere güvenlik hissinin kaybı, yapılan bir aksiyondan ya da işitilen bir durumdan dolayı yoğun utanç duygusu kişiyi savunmasız ve çaresiz hale getirebilirken intihar davranışı açısından risk oluşturmaktadır.” dedi.

Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, psikiyatrik bozukluğu bulunmadığı halde intihar davranışı açısından önemli olan bir diğer risk kümesinde ergenler, yaşlılar, yalnız yaşayanlar, partneri olmayanlar, kronik ve ağır hastalığı olan bireyler, engelliler, şiddet mağduru bayanlar yahut çocuklar yer aldığını söyledi.

Toplumsal ve ferdî tedbirler alınmalıdır

İntiharı önlemeye yönelik girişimlerin, toplumsal ya da kişisel olarak değerlendirilebileceğini kaydeden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Toplumsal önleyicilik açısından ana gaye, toplumdaki bireylerin intihara eğilimini artıran faktörlerin belirlenerek ortadan kaldırılması, risk kümelerinin ve risk etmenlerinin belirlenerek önleyici yaklaşımların geliştirilmesidir. Ferdî önleyicilik açısından ise intihar girişiminde bulunmuş kişilerin psikiyatrik tedavisi ve intihar davranışının tekrar ortaya çıkmasının engellenmesi hedeflenir.” dedi.

Toplumsal pek çok sorunun çözülmesi gerekiyor

Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, toplumdaki bireylerin intihar eğilimini artıran faktörleri önlemeye yönelik uğraşta işsizlik, eğitimsizlik, adaletsizlik üzere sıkıntıların çözülmesi, sosyoekonomik sıkıntıların taban seviyeye indirilmesi, intihar araçlarına ulaşımın zorlaştırılması, medyanın ve bilhassa de toplumsal medyanın intihar davranışı üzerindeki olumsuz tesirlerinin engellenmesi, toplumsal damgalanma nedeniyle tedavisi geciken ya da aksayan psikiyatrik hastalıklar ve intihar davranışı konusunda eğitimlerin yer aldığını söyledi.

Sosyal medya intihar davranışlarında tesirli mi?

Bu tıp uygulamaların, İskandinav ülkelerinde bir program haline getirilerek uygulandığını ve olumlu sonuçlar elde edildiğinin görüldüğünü söz eden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Özellikle genç bireylerin intihar davranışları üzerinde toplumsal medyanın tesirlerinin olabileceği ve bu nedenle intiharı tedbire stratejileri arasında toplumsal medya kullanımının yer alabileceği öne sürülmüştür.” dedi.

Kriz durumlarında psikiyatrik dayanak şart!

İntihar girişimlerinin büyük bölümünün rastgele bir hastalığı olmayan kriz durumundaki bireyler tarafından gerçekleştirildiğini söz eden Psikiyatri Uzm. Dr. Erman Şentürk, “Alışılagelmiş baş etme yöntemleriyle kişi bu bu kriz sürecini çözümleyemediğinde yoğun bir telaş, denetimi kaybetme kaygısı, yetersizlik, suçluluk ve huzursuzluk hissedebilir. İçinde bulunduğu bu kaotik süreç kişiyi kendisine karşı saldırgan hale getirebilir. Bu nedenle intiharı önleme stratejileri içinde krize müdahale yaklaşımının büyük önemi vardır. Kriz durumlarında yerinde ve vaktinde yapılan müdahale hayati bir öneme sahiptir. Bu vakitlerde psikiyatrik dayanak almaktan katiyetle çekinilmemelidir.”diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı