Sığınmacı ve mülteciler için geri dönüş mümkün mü

Sığınmacı ve mülteci sorunu global iş birliği ile çözülmelidir

Sığınmacı ve mültecilerle ilgili mevzuların siyaset üstü bir sıkıntı olarak ele alınmasının ehemmiyetini vurgulayan uzmanlar, kozmik insan haklarını temel alacak bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğinin altını çiziyor. Dünya devletlerinin global eşitsizlikler, yoksulluk, çatışmalar konusunda global bir iş birliği yaparak göçe kaynaklık eden ülkelerdeki durumun uygunlaştırılması için gayret harcaması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, inançlı geri dönüş için göçe sebebiyet veren durumların ortadan kalkması gerektiğine dikkat çekiyor.

Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, sığınmacı ve mültecilerin toplumla entegrasyonu için alınması gereken tedbirlere ait değerlendirmede bulundu.

Türkiye, en fazla mülteci barındıran ülke konumundadır

Türkiye’ye Suriyeli birinci kafilenin 29 Nisan 2011 tarihinde ulaştığını kaydeden Prof.Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Bu tarihten itibaren Türkiye’deki Suriyeli mülteci sayısı gitgide artmıştır. Açık kapı siyaseti çerçevesinde Türkiye’ye giriş yapan hiçbir Suriyeli geri gönderilmemiş ve kendilerine süreksiz müdafaa statüsü verilmiştir. Birçok Avrupa ülkesi mültecileri güvenliklerini tehlikeye düşüreceği tasasıyla hudutlarını tel örgülerle kapatıp kabul etmediği devirde hiçbir ayırım yapmadan 3,5 milyonu mülteciyi kabul etmiştir. Afganistan, Pakistan üzere başka ülkelerden gelenlerle birlikte bu sayı daha da artmaktadır. Bu bağlamda Türkiye bir anda dünyada en fazla mülteci nüfusu barındıran ülkesi pozisyonuna yükselmiştir.” dedi.

Yeni bir evreye geçildi…

Türkiye’nin sürecin başından itibaren hem devlet olarak hem halk olarak gelen mültecilere her türlü yardımı göstermeye çalıştığını söz eden Prof. Dr. Süleymanlı, “Türkiye uyguladığı bu insancıl siyasetle tüm dünyaya örnek olmuştur.Fakat mültecilerinTürkiye’de kalma mühletleri uzayınca mültecilerle ilgili durum yeni bir basamağa geçmiş, zamanlaekonomik, toplumsal, kültürel ve güvenlik üzere çok boyutlu mevzular ve sıkıntılar gündeme gelmeye başlamıştır.” dedi.

Geçici siyasetler üretildi

Suriye’de iç savaşın bu kadar uzayacağının ve mültecilerin bu kadar uzun müddet kalıcı olduğunun öngörülemediğini kaydeden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Bu yüzden de uzun mühlet daha çok geçicilik üzerinden siyaset üretildi. Daha çok palyatif tahliller üzerinden meselelerin üstesinden gelmeye çalışıldı. Sayıları milyonları bulan mülteciye mesken sahipliği yapan Türkiye hazırlıksız bir şekilde yakalandığı bu göç krizi karşısında çeşitli uygulamalarda bulunmuş, göç idaresi konusundaki teşebbüsler bugün de hala devam etmektedir. Tıpkı şekilde Suriyeliler de “nasıl olsa döneriz” diye topluma ahenk sağlamak için pek uğraş sarf etmediler.” dedi.

Toplumsal yaklaşım ve tavırlar da etkili

Göçle irtibatlı olan toplumsal ahenk süreçlerinde bilinen öbür bir bilimsel gerçeğin de bu sürece mahallî toplumun yaklaşımının ve tavırlarının çok değerli bir yeri olduğunu söz eden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, şunları söyledi:

“Yerel toplumun toplumsal ahenge ait yaklaşımı, büyük oranda ülkelerin de kendilerine yönelik hizmetlerin nicelik ve niteliğindeki değişimle alakalı tasalarla birlikte zorlaşmaktadır. Bunun dışında gerçek bilinen yanlışlar ve lokal halkın mültecilere sunulan haklar ile kendi haklarını kaybedeceğini düşünmeleri, toplumsal ahenk sürecini olumsuz istikamette etkilemektedir. Örneğin Suriyelilerin iş gücü piyasa­sında yarattığı en kıymetli tesir, Suriyelilerin kaçak yollarla ucuz işgücü olarak çalıştırılmaları ile ortaya çıkmaktadır. Suriyelilerin daha düşük fiyatla çalışmaya razı olması bir çok yerde insanların işsiz kal­masına neden olmakta, bu da Suriyelilere yönelik dışlayıcı ve ötekileştirici telaffuzları daha da arttırmaktadır.”

Doğru bilgilendirme yapılması gerekiyor

Prof.Dr. Ebulfez Süleymanlı, bunun dışında sığınmacıların farklı örneklerle toplumsal medyada gündem olmalarının, bilhassa toplumsal medya üzerinden mültecilere yönelik dışlayıcı tavrı daha da tetiklediğini söyledi. Prof.Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Bu yüzden toplumsal bilgi ve şuuru artıracak gerçek bilgilendirme ehemmiyet kazanmaktadır. Ayrıyeten topluma taraf verebilecek potansiyele sahip bireylerin de mültecilere yönelik nefreti ve dışlamayı körükleyecek telaffuzlardan sakınmaları elzemdir.” dedi.

Geri dönüşün pek çok boyutu var

Geri dönüşün mülteci hareketleri için devletler tarafından en çok tercih edilen tahlil tekniği olduğunu belirten Prof.Dr. Ebulfez Süleymanlı, geri dönüşün pek çok boyutu olduğunu kaydederek şunları söyledi:

“Devletlerin ve memleketler arası aktörlerin eforları ile sığınan şahısları ülkelerindeki muhakkak inançlı bölgelere geri göndermeleri, en kalıcı ve faal tahlil olarak görülmektedir. Ancak bunları söylerken geri dönüş probleminin çok önemli bir sıkıntı olduğu konusunu gözden kaçırmamız gerekir. Geri gönderme sorununun öncelikle iç hukuk boyutu var. Yani kanunlar öncelikle ne diyor? Memleketler arası hukuk boyutu var, yani Türkiye’nin dış yükümlülükleri. Çünkü Türkiye’nin de taraf olduğu Memleketler arası kontratlarda de belirtildiği üzere, geri dönüşün aslında büsbütün inançlı, savaşın olmadığı, bireylerin tıpkı vakitte ferdî olarak çeşitli cezalandırmalara yahut şiddete maruz kalmayacağı durumlarda yapılması gerekiyor. Siyasi boyutu kaçınılmaz. Yani işin ekonomik boyutu, toplumsal boyutu, bilhassa aşikâr bölgelerde temel hizmetlerde yoğunluk boyutu. Dış siyaset boyutu var. Milletlerarası kamuoyundaki imaj, ülkenin imajıyla ilgili boyutu var. Örneğin Türkiye her vakit insanı yardım yapan ülke imajıyla ortaya çıktı. Kimi ülkeler ırkçılıkla çok sağ eğilimlerin artmasıyla hatta zalimlikle öne çıktılar ve bundan rahatsız olmadılar.”

Güvenli geri dönüş ortamı sağlanmalıdır

Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, geri dönüşün ne derece mümkün olduğunun göçe sebebiyet veren durumların ortadan kalkması ve büyük ölçüde inançlı dönüş ortamının sağlanmasına bağlı olduğunu belirterek “Zira geri dönüşte mültecilerin en kıymetli beklentileri, güvenlik ve barış içinde yaşamaktır. Türkiye, bu gaye doğrultusunda inançlı bölge oluşturmak için yoğun efor harcamaktadır.” dedi.

İhtiyaç duyulan dayanağa erişimleri sağlanmalı

Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, geri dönüşte sürdürülebilirliğin de kıymet arzettiğini söz ederek “Özellikle sürdürebilirlik için geri dönen mültecilerin fizikî, sosyoekonomik ve politik boyutlarda muhtaçlık duydukları dayanağa erişimlerini sağlamak kıymetlidir. Köken ülkede sırf fizikî değil, birebir vakitte ekonomik güvenliği ve şahısların hak ve hizmetlere erişimlerini sağlamak geri dönüşün sürdürülebilir olması açısından değerlidir.” diye konuştu.

Küresel bir iş birliği yapılmalı

Dünya devletlerinin global eşitsizlikler, yoksulluk, çatışmalar konusunda global bir iş birliği yaparak bu göçe kaynaklık eden ülkelerdeki durumun uygunlaştırılması için efor harcamaları gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Gelir adaletsizliğinin bu derece sertleştiği bir yapıda, göçü büsbütün bitirmek mümkün değildir. Ayrıyeten siyasetlerin şeffaf ve açık yürütülmesi gerekir. Bu, hem Türkiye’deki kamuoyunu bilgilendirmek hem de mültecilerin önlerindeki tabloyu açık olarak görmeleri için elzem. Eğitim, sağlık, temel haklar konusunda hangi siyasetlerin uygulandığının, hangi hak ve ödevlerin olduğunun paylaşılması gerekiyor.”şeklinde konuştu.

Siyaset üstü bir sorun olarak ele alınmalı

Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, kelamlarını şöyle tamamladı: “Genel olarak mültecilerle ilgili mevzuları siyaset üstü bir sorun olarak ele alınması üniversal insan haklarını temel alacak bir yaklaşımın benimsenmesi kıymet arzetmektedir. Bu bağlamda topluma direkt seslenecek, topluma sesini duyuracak, bu hususta hassas mevcut irtibat kanallarını daha etkin kullanacak bir sivil bir anlayışın yerleşmesi gerekir.”

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı