Yaşamı tehdit eden en değerli hastalıklardan biri olan kansere karşı kemoterapi, kullanılabilecek en güçlü silahların başında geliyor. Halk …
Yaşamı tehdit eden en değerli hastalıklardan biri olan kansere karşı kemoterapi, kullanılabilecek en güçlü silahların başında geliyor. Halk arasında kulaktan kulağa yayılan ya da toplumsal medyada kemoterapi ile ilgili dataların arasında birçok yanlış bilgi bulunabiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Parıltı Şener, kemoterapi hakkında yanlışsız bilinen yanlışlar hakkında bilgi verdi.
1 – “Kemoterapi sırasında saçlar kesinlikle dökülür”
Yanlış! Kemoterapi tedavisi sırasında hastaların birinci sordukları soruların başında saçların dökülüp dökülmeyeceği gelmektedir. Kemoterapi tek bir tedavi sistemi değildir. Saçı döken kemoterapiler olduğu üzere, saçı dökmeyen kemoterapiler de vardır. Tedaviye başlarken bununla ilgili tabiple görüşülmelidir. Her kemoterapi saçı dökmemektedir.
2 – “Akıllı ilaçlar her kanser hastasına uygundur”
Yanlış! Her kanser hastasının tedavisi kendisine özeldir. Akıllı ilaçlar her kanser hastasında yarar etmeyebilmektedir. Birçok kanser tipinde kemoterapi ile yahut tek başına akıllı ilaç kullanımı bulunmakla bir arada, her kanser tipinde rutin akıllı ilaç kullanımının yeri yoktur. Birtakım akıllı ilaçları kullanmak için genetik test yapılması gerekmektedir. Yapılan testin sonucuna nazaran akıllı ilacın şahsa uygunluğu belirlenmektedir.
3 – “Kemoterapi kanserin son evre tedavisidir”
Yanlış! Kemoterapi ameliyat olabilmiş hastalarda, erken evre kanserlerde gözetici olarak da uygulanabilen bir tedavidir. Cerrahi sürecin akabinde bedende hiç tümör yokken bile kanserin tekrarlamaması için kemoterapi uygulanabilmektedir. Kemoterapi kanserin her evresinde uygulanabilen bir tedavi yoludur. Kanser tedavisi kapsamında kemoterapi almak hastalığın son evresinde olunduğu manasına gelmemektedir.
4 – “Kemoterapi sonrası uzun müddet hasta olup mide bulantısı yaşanır”
Yanlış! Kemoterapi sonrası yaşanan yan tesirler her hastada değişkendir. Kemoterapide maksat, hayat kalitesini bozmadan tedaviye devam etmektedir. Kemoterapi sonrası yaşanabilecek yan tesirler için yeni ve gelişmiş birçok ilaç kullanılmaktadır. Bu ilaçların kullanımından sonra hastaların birçoğunda bulantı üzere yan tesirler görülmemektedir.
5 – “Yan tesir yaşanmıyorsa kemoterapi işe yaramıyordur”
Yanlış! Kemoterapi sonrası yaşanan yan tesirler ile tedavi başarısı arasında bir irtibat bulunmamaktadır. Hiç yan tesir yaşanmadan çok uygun bir tedavi başarısı elde edilebilmektedir. Tedavinin başarısı yan tesirlerden büsbütün bağımsızdır.
6 – “Sadece bir cins kemoterapi vardır ve her türlü kanserde uygulanır”
Yanlış! Tıpkı kemoterapi casusu hem akciğer hem göğüs hem de pankreas kanserinde kullanılabilir. Tıpkı kemoterapilerin kullanıldığı farklı hastalıklar olmakla birlikte, kanser tipine has farklı tedavi yaklaşımları da bulunmaktadır. Kanserin tedavisinde tek bir kemoterapi ve tek bir tedavi yolu yoktur. Tedavi kapsamında kemoterapi ilacıyla akıllı ilaç kombine edilebildiği üzere kemoterapi ile immünoterapi yahut immünoterapi ilaçları ile akıllı ilaçlar kombine edilerek uygulanabilir. Kanserin tipine yahut evresine nazaran de kullanılan ilaçlar ve dozajlar değişmektedir. Her hasta kendi başına kıymetlendirilmektedir.
7 – Kemoterapiden sonra çocuk sahibi olunmaz”
Yanlış! Kemoterapi tedavisi hem erkeklerde hem de bayanlarda üreme işlevlerini düşürebilmektedir. Bayanlarda yumurta rezervini, erkeklerde ise sperm sayısını düşürebilir. Lakin kemoterapiden sonra birçok insan çocuk sahibi olabilmektedir. Kemoterapiden sonra çocuk sahibi olmayı düşünen şahıslar için sperm saklama ya da yumurta dondurma süreci önerilmektedir.
8 – “Her kemoterapi seansından sonra daha makûs olunur”
Yanlış! Çoklukla birinci kemoterapiden sonra nasıl yan tesirler yaşanırsa, sonrasındaki kemoterapi seanslarında da benzeri yan tesirler yaşanmaktadır. Yan tesirler şahıstan şahsa değişmektedir. Birebir ilaç birtakım hastalarda ishale neden olurken, kimi hastalarda tam aykırısı olarak kabızlığa neden olabilir.
9 – “Kemoterapi yalnızca ilerlemiş kanser hastalarına verilir”
Yanlış! Kemoterapi erken evrede de esirgeyici hedefli uygulanabilmektedir. Bedeninde kanser hücresi tespit edilmeyen hastalara da kemoterapi uygulanabilmektedir. Pankreas kanserinde en erken evrede bile kemoterapi uygulanması bunun en yeterli örneğidir.
10 – “Kemoterapi sırasında tatile gidilmez”
Yanlış! Belli birtakım kurallara dikkat ederek kemoterapi sırasında tatile çıkılabilmektedir. Bağışıklık sistemi zayıflayacağı için enfeksiyonlara dikkat edilmelidir. Tatil için çok kalabalık yerler tercih edilmemelidir. Denizin temizliğinden emin olunmalıdır. Özel havuz haricinde genel havuzlardan uzak durulmalıdır. Kemoterapide uygulanan birtakım ilaçlar cilt hassasiyetini artırabilir. Bu nedenle güneşlenme konusunda doktora danışarak hareket etmek gerekir. Lakin bunun haricinde güneşin zirvede olduğu öğlen saatlerinde 10-15 dakikayı geçmeyecek şekilde güneşlenilmelidir. Uçağa binmek konusunda her hangi bir kısıtlama bulunmamaktadır.
11 – “Kemoterapi alırken evcil hayvanlar meskenden uzaklaştırılmalıdır”
Yanlış! Kemoterapi alırken meskende bulunan kedi, köpek, kuş üzere evcil hayvanların meskenden uzaklaştırılmasına gerek yoktur. Fakat konutta beslenen hayvanların rutin bakımlarının ve aşılarının ihmal edilmemesi hem hayvanın hem de tedavi gören hastanın genel sıhhati bakımından değerlidir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
