Benler doğuştan ya da sonradan oluşabiliyor. Sonradan oluşan benlere güneş hasarı, ergenlik ve hamilelik üzere hormonal değişimler sebep …
Benler doğuştan ya da sonradan oluşabiliyor. Sonradan oluşan benlere güneş hasarı, ergenlik ve hamilelik üzere hormonal değişimler sebep olabiliyor. Çoklukla âlâ huylu olan benler bilhassa 40 yaşından sonra oluşmuşsa cilt kanseri açısından risk taşıyabiliyor. Benlerin nizamlı olarak denetim edilmesi cilt kanseri riski taşıyan benlerin erken tespitini ve tedavisini mümkün kılıyor. Ben ve cilt taramaları günümüzde ileri teknoloji kullanılarak dijital olarak yapılabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Tuğba Kevser Uzunçakmak, benlerin sistemli takibinin kıymeti ve yapay zeka ile dijital dermatoskopi usulü taraması hakkında bilgi verdi.
40 yaşından sonra çıkan benlere dikkat edilmeli
Benler deriye, saçlara ve hatta gözlere dahi renk veren melanosit isimli hücrelerin âlâ huylu çoğalması ve birlikte yuvalar yapması sonucu oluşan güzel huylu lezyonlardır. Yerleşim yerleri ve çıkış vakitlerine nazaran farklı sınıflandırmalar mevcuttur. Benler kimi hastalarda doğumsal olarak bulunabildiği üzere ömür boyunca; ailesel özellikler, hormonların tesiri, güneş maruziyeti ve bağışıklık durumuna nazaran birinci 35-40 yaşta da çıkabilir. 40 yaş sonrası yeni çıkan benlerde kesinlikle dikkatli olunmalıdır. Deri kanserleri içerisinden çoklukla en tehlikeli alt tip olarak bilinen melanomlu hastalarda olguların yaklaşık 30’unun bu benler üzerinden geliştiği bildirilmiştir. Melanoma dönüşme riski genel olarak doğumsal olmayan edinsel benlerde daha sık olmakla birlikte dev çapta (40 cm’den büyük) doğumsal beni olan bireylerde de birinci 10 yaşta dahi görülebilmektedir. Cilt kanseri üzere berbat huylu hastalıkları erken bir basamakta tespit etmek için cildin tertipli ve kapsamlı bir şekilde değişiklik olup olmadığını denetim etmek değerlidir. Erken evrelerde cilt kanseri kolaylıkla tedavi edilebilir.
Beyaz derili, renkli gözlü ve çok sayıda beni olanlar risk altında
Melanom ile ilgili yapılan epidemiyolojik çalışmalarda melanomun sarışın-kızıl saçlı, beyaz ciltli, mavi-yeşil gözlü bireylerde, çilleri olan bireylerde, bedeninde 50 den fazla beni olan bireylerde daha sık görüldüğü belirtilmiştir. Bilhassa çocukluk çağında yoğun güneş yanığı-maruziyeti hikayesi olan, ailesinde yahut kendisinde deri kanseri yahut atipik ben hikayesi olan, kseroderma pigmantozum üzere güneşe hassasiyet ile seyreden çeşitli genetik hastalıklarda ve çeşitli sebepler bağışıklığı zayıflamış bireylerde daha sık gözlenmiştir. İç organlara yayılım riski olan melanoma erken teşhis konulur ve tam cerrahi çıkarımı sağlanırsa hastalarda sağ kalım besbelli uzamakta ve kemoterapi yahut redyoterapi üzere tedavilere gerek kalmamaktadır. Bu yüzden bu özelliklere sahip bireylerde muhakkak aralıklarla saçlı deriden genital bölgeye kadar tüm beden muayenesi çok değerlidir.
Ben takibi ileri teknoloji kullanılarak yapılabiliyor
Ben taraması bedendeki benlerin yapıları hakkında fikir sahibi olabilmek için aşikâr aralıklara incelenmesidir. Bu incelemeler dermatoskop ismini verdiğimiz el aygıtları ile yahut bilgisayarlı (dijital) dermatoskoplarla benlerin 10-100 kat büyütülerek kıymetlendirilmesine dayanır. El aygıtlarında kayıt telefon yahut tablet uyumlu aparatlarla yapılabilirken dijital sistemlerde kayıt bilgisayar üzerindedir. Dijital dermatoskop, dermatoskopun yüksek çözünürlüklü bir bilgisayara entegre edilmiş halidir. El aygıtları ile hayli net görüntü ve süratli muayene sağlanabilmekle birlikte aşikâr aralıklarla takip edilmesi gereken ve yüksek risk taşıyan bireylerde ben takipleri tercihen dijital dermatoskoplarla yapılır. Dijital dermatoskopi taramasında çıplak gözle görülemeyecek pigmente lezyon ve et benlerinin ayrıntılı yakın imajları elde edilmektedir.
Dijital dermatoskopi ile ben haritası çıkarılıyor
Dijital dermatoskopide ben haritalamada bedendeki bütün benler aşikâr bir uzaklıktan ve farklı taraflardan gövde ön ve art, yüz, kol ve bacakların ön ve art yüzleri, saçlı deri, el ve ayak tabanı üzere her alan kaydedilir ve sonrasında işaretlenerek tek tek incelenir. Bu haritalama sonrası bütün benlerin mikroskobik kaydı alınır ve büyütülerek incelenir ve o gün tarihli kayıt altına alınır. Benlerin yapısına nazaran, dermatoloji uzmanının uygun göreceği aralıklarla değişim açısından takibi yapılır. Dijital olarak kaydedilen benler hastanın nizamlı olarak yaptırdığı taramalarda karşılaştırılarak yapay zeka ile şüpheli değişiklikler ve oluşumlar tespit edilmektedir.
Şüpheli benler yapay zeka teknoloji ile erken teşhis edilebiliyor
Ben taraması yahut tüm beden taraması cilt kanseri riski taşıyan hastalar için hayati ehemmiyet arz etmekle birlikte toplumda her bireyin belirli aralıklarla yaptırması gereken bir muayene cinsidir. Saçlı deri, sırt yahut genital bölge üzere kişinin kendi takip edemediği alanlarda muhtemel değişikliklerin erken tespiti açısından her bireyin hiç değilse yıllık tüm beden dermatolojik tarama yaptırması ve varsa benlerinin dijital dermatoskopi ile incelenmesi, şüpheli durumların tespiti ve erken müdahelesi son derece değerlidir. Erken teşhis kanser de dahil bütün hastalıklar için tedavi bahtını artırmaktadır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
