Hormonların ‘orkestra şefi’ olarak tanımlanan tiroid bezinin, bedende hayati vazifeleri bulunuyor. Metabolik suratın ayarlanması, merkezi hudut …
Hormonların ‘orkestra şefi’ olarak tanımlanan tiroid bezinin, bedende hayati vazifeleri bulunuyor. Metabolik suratın ayarlanması, merkezi hudut ve üreme sisteminin düzenlenmesi, beden işlevlerinin ahenk içinde çalışması ve vücut ısısının dengelenmesini sağlayan tiroid bezinin az ya da çok çalışması, farklı hastalıklara yol açabiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Başak Karbek Bayraktar, tiroid hastalıklarıyla ilgili yanlışsız bilinen yanlışlar hakkında bilgi verdi.
“Tiroid hastalığı ileri yaşlarda görülür”
Yanlış! Tiroid hastalığı ileri yaşlarda daha fazla görülmekle birlikte, her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Bayanlarda erkeklere oranla daha fazla görülen tiroid hastalığı doğumdan itibaren her yaş kümesinde ortaya çıkabilir.
“Tiroid hastalığı kilo aldırır”
Yanlış! Tiroid hormonları metabolizma suratının yanında ısı istikrarı, yağ ve şeker metabolizması, yağların yakılmasını da tesirler. Tiroid işlevlerinde yaşanan bozukluklar bedenin güç tüketiminde değişikliklere yol açarak kilo alma yahut kilo vermeye neden olabilir. Tiroidin fazla hormon üretmesine bağlı gelişen “Hipertiroidi” durumunda hastalar çok fazla yemek yemelerine karşın kilo alamayabilirken, tiroid hormonunun yetersiz salgılanmasından kaynaklanan “Hipotiroidi” durumunda ise diyet ve antrenman yapılmasına karşın kilo alımı görülebilmektedir.
“Tiroid nodüllerine her vakit cerrahi tedavi uygulanır”
Yanlış! Tiroid nodüllerinin çok küçük bir kısmı kanser olabileceği için bütün nodüllere cerrahi tedavi uygulanmasına gerek yoktur.
“Tiroid nodülleri ağrı yapar”
Yanlış! Tiroid nodüllerinin büyük bir çoğunluğu ağrı ya da diğer bir belirti vermeden ilerleyebilir. Çok büyük nodüller bazen dışarıdan gözle görülebilir bir yumru oluşturabilir lakin büyük bir çoğunluğu rutin muayene sırasında tesadüfen belirlenir. Tiroid nodülü çok büyükse yutma zahmeti, boğazda gıcık hissi, nefes darlığı üzere belirtiler yaşanabilmektedir. Kistik nodüllerde kist içinde kanama yaşanırsa ani şişlik ve boynun ön tarafında ağrı yaşanabilir. Ender görülen bu durum dışında tiroid nodülleri ağrıya yol açmamaktadır.
“Her tiroid nodüllerine biyopsi yapmak gerekir”
Yanlış! Her tiroid nodülüne biyopsi yapmak gerekmemektedir.Doktor muayenesi ve ultrason değerlendirmesinin akabinde şüpheli görülen durumlarda biyopsi yapılması gerekmektedir. Yapılan ultrason incelemesinde;
Kanser ayrımını yapabilmek için tiroid ultrasonografisi ve eşliğinde iğne biyopsisi altın standart incelemedir.
“İnce iğne aspirasyonu (nodül biyopsisi) süreci güç ve ağrılıdır”
Yanlış! Tiroid ince iğne aspirasyonu yani tiroid nodül biyopsisi hastaların birçoğuna ürkütücü gelmektedir. Ultrason eşliğinde gerçekleştirilen ve her hangi bir ön hazırlık gerektirmeyen ince iğne aspirasyonu kolay ve ağrısız bir süreçtir. Lokal anestezi kullanıldığı için hastalar çok hafif bir ağrı hissedebilmektedir. Hastalar çoklukla hiçbir olumsuz tesir yaşamadan süreç sonrası mesken ya da işlerine geri dönebilmektedir. Çok ince bir iğnenin kullanıldığı süreçte şüpheli nodülün farklı bölgelerinden örnek toplanabilir. Hücreler daha sonra bir patoloji uzmanı tarafından mikroskop altında incelenir.
“Hamilelikte görülen tiroid tabiatıyla geçer”
Yanlış! Tiroid hastalıkları hamilelerde gözlendiğinde, şayet tedavi edilmezse, anne ve bebekte önemli meseleler meydana getirebilmektedir. Daha evvelce tiroid hastalığı olmayan bayanların hamilelikleri sırasında gebeliğe has hormonal değişikliklere bağlı olarak iyot gereksinimi artabilmektedir. İyot eksikliğinin hafif olduğu durumlarda değerli bir değişiklik görülmeyebilir lakin yoğun iyot eksikliği hem anne adayını hem de anne karnındaki bebeği olumsuz etkileyebilir. Bilhassa gebeliğin birinci 3 ayında TSH oranlarının olağanın altına inmesi durumunda bunun gebelikle ilgili süreksiz durum olup olmadığı değerlendirilmelidir. Tiroid bezinin çok çalışmasına bağlı gelişen hipertiroidi durumunda gebelik sırasında çok yorgunluk, halsizlik, çarpıntı, terleme, sıcağa tahammülsüzlük, titreme, çok sonluluk, iştahın uygun olmasına karşın her ay alınması gereken kilonun alınamaması, ultrasonografi ile bebek gelişiminin yeterli olmadığının saptanması üzere sıkıntılarla karşılaşılabilir. Hipertiroidinin ayırıcı teşhisinin gerçek yapılması gebeliğin seyri açısından hayati değer taşır.
“İyotlu tuz tiroid hastalığını artırabilir”
Yanlış! Bedende üretilmeyen ve dışarıdan alınması gereken iyot, tiroid hormonunun hammaddesidir. Bedendeki iyot yetersizliği, guatr olarak bilinen tiroid bezinin büyümesine ya da tiroid nodülü oluşmasına neden olabilmektedir. Sağlıklı bireylerde günlük iyot gereksinimi 150 mcg iken gebelerde bu oran 250 mcg’ye kadar çıkabilmektedir. Son yıllarda doğal tuz ismi altında iyotsuz tuz tüketiminin ön plana çıkması nedeniyle gerekli iyot tüketimi sağlanamamaktadır. Bilhassa çocuklarda iyot zihinsel gelişim bakımından kıymet arz etmektedir. Lakin tiroid bezinin olağandan fazla çalışması yani Hipertiroidi üzere durumlarda süreksiz olarak iyot alımı azaltılabilmektedir. İyot ölçüsünün azaltılması doktor denetiminde gerçekleştirilmelidir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
